De Catshuis onderhandelingen zijn nog in volle gang. Het enige bedrag waarover is gelekt gaat over ontwikkelingshulp. De discussie in de media lijkt stil te vallen. Maar in de gangen van de Tweede Kamer leiden de onzekerheden tot ideeën en maken gedreven politici zich hard voor de zaak ontwikkelingssamenwerking (OS).

De speculaties over de bezuinigingen op ontwikkelingssamenwerking schiet bij de oppositie in het verkeerde keelgat. Maar waar de politici van de PvdA, SP, GroenLinks, D66 en de ChristenUnie zich voornamelijk aan storen is het inhoudsloze debat. Er wordt teveel gepraat over het bedrag van 1 miljard, terwijl het juist moet gaan om hoe belangrijk ontwikkelingssamenwerking is, de effectiviteit ervan en de verbeteringen. De PVV, VVD, SGP en CDA houden zich vooralsnog muisstil. Vice Versa ging bij de oppositiepartijen op bezoek en peilde hun reacties.

Wat is uw eerste reactie op de eventuele bezuinigingen van OS?

Arjan El Fassed (GroenLinks): ‘Schandalig!’, Joël Voordewind (ChristenUnie): ‘Immoreel en onethisch.’, Jeroen De Lange (PvdA): ‘Dom en onacceptabel.’, Wassila Hachchi (D66): ‘Geen goed idee.’, Ewout Irrgang (SP): ‘Wij zijn geen voorstander.’

Er mag niet worden bezuinigd: daar zijn alle politici het over eens. ‘Hoe kan het toch zo zijn dat de allerarmsten in de wereld slachtoffer worden van een crisis in Nederland?’, aldus Irrgang. De Lange stelt: ‘Het lijkt alsof niemand meer gelooft in OS, terwijl er al veel bereikt is.’ Wassila Hachchi voegt daar aan toe dat ‘het ook belangrijk is voor ons eigen belang.’

Arjan El Fassed vindt het opvallend dat in het debat over ontwikkelingssamenwerking de grootste ineffectiviteit amper wordt besproken, namelijk handelsregels, klimaatverandering, conflictpreventie en de politieke structurele oplossingen hiervoor.

Oud-politicus Bas de Gaay Fortman stelt dat het CDA het lek van 1 miljard als strategie gebruikt. Plausibel?

‘Een proefballonnetje zie je wel vaker bij onderhandelingen van kabinetsformaties. Wilders wordt gepaaid door het CDA en mijn verwachting is dat er weer fors gesneden gaat worden’, aldus El Fassed. Volgens Wassila Hachchi is het een strategie van alle onderhandelaars in het Catshuis. Ze voegt toe: ‘Als de bezuinigingen toch doorgaan, hebben genoeg CDA-politici wat uit te leggen.  Kathleen Ferrier, Ad Koppejan en Henk Bleker waren eerst tegen de bezuinigingen.’

Irrgang vreest dat er met opzet persberichten naar buiten zijn gestuurd, zodat de Catshuis onderhandelaars met een ‘opgeluchte 500 miljoen naar buiten kunnen komen, in de hoop dat iedereen dat wel mee vindt vallen.’ Voordewind gaat hierin mee: ‘Zie hier de redder van 500 miljoen ontwikkelingssamenwerking: het CDA.’

Kan Nederland van de internationale afspraak van de 0.7 norm afstappen?

‘Het is geen harde juridische afspraak: het is een beleidsvoornemen en er zijn maar vijf landen die zich daar aan houden’, aldus De Lange. Dat vinden ook de andere politici. Aan internationale afspraken valt dus te ontkomen, maar of dat een slimme zet is van Nederland, is een ander verhaal. Irrgang stelt dat het een heel slecht politiek signaal zou zijn als Nederland die afspraak ‘laat schieten als oud papier.’ Voordewind zegt: ‘De internationale reputatie van Nederland wordt te grabbel gegooid door het in de prullenbak gooien van dit soort afspraken.’

El Fassed vindt dat het bij Nederland past om als een van de rijkste landen een minipercentage van het BNP te besteden aan het voorkomen en oplossen van conflicten, crises en rampen. Bovendien denkt hij dat er zelfs meer nodig is dan 0.7%.

‘Het gaat om lotsverbondenheid, gedeelde belangen en keihard directe eigenbelangen’, vindt Jeroen de Lange.  Daarom roept hij op tot een debat over  ‘een nieuwe agenda voor een kleine planeet.’ De anderen zullen zich hier goed in kunnen vinden, want ook Hachchi benoemt dat de wereld aan het veranderen is en we hierin moeten meegaan. Bovendien benadrukken alle politici dat ontwikkelingssamenwerking anders moet.

Wat verwacht je dat het CDA en de SGP gaan doen?

Hachchi: ‘Ik kan moeilijk geloven dat het CDA de 0.7 norm zal aanhouden als ze met de PVV verder wil. Maar de SGP,  als de officieuze gedoogpartner, kan ook nog invloed hebben op een aantal onderwerpen die op de onderhandelingstafel liggen.’ El Fassed denkt ook dat het CDA op veel onderwerpen zal buigen. ‘Ik heb er geen vertrouwen dat Kathleen Ferrier haar rug recht houdt. De SGP is echter ook van belang, zij hebben het laatste woord in de Eerste Kamer. De SGP maakt zich sterk voor OS, maar zal daar ook wisselgeld voor vragen op thema’s als euthanasie, abortus.’, aldus El Fassed. Volgens Voordewind, die contact heeft met de SGP, neemt de SGP flinke afstand van de bezuinigingen. ‘Ik hoop dat die signalen ook naar het Catshuis gaan.’, zegt hij.

Voordewind stelt verder dat er een schimmig spel gaande is in het Catshuis en denkt dat er een bezuiniging van 500 miljoen gaat uitkomen. Ook Irrgang is niet optimistisch. ‘Het CDA heeft twee gezichten: die van Piet de Jong en Kathleen Ferrier en die van Maxime Verhagen die Ferrier bespeelde om haar toegankelijk te maken voor bezuinigingen. Het is een gevecht wat  het echte CDA is.’

Wat vind u van de uitspraak van Alexander Kohstamm: het CDA betaalt de PVV 1 miljard aan losgeld om verder te kunnen regeren?

Jeroen de Lange: ‘Dat is natuurlijk zo. Het is een PVV eis. Het staat niet in het verkiezingsprogramma van het CDA om hierop te bezuinigen. Het CDA gaat door zodat het lijntje met de PVV niet breekt.’

El Fassed vindt dat het kabinet al de hele tijd gegijzeld wordt door de PVV, een partij die volgens hem niet het belang van Nederland voorop heeft staan. ‘De bezuiniging op OS is een voorbeeld van dat ze populistisch zijn, geen oplossingen bieden voor Nederland, laat staan voor de wereld. Het is alleen maar schoppen, zonder alternatieven te bieden.’, aldus El Fassed.

Gegijzeld door de PVV of niet: bezuinigingen zullen hoe dan ook worden doorgevoerd, in welke sector dan ook. Waarop vinden politici dat er wel bezuinigd zou mogen worden? En wat is de reactie van de politici op de stelling: het moet niet minder, maar het moet anders? Lees morgen deel twee op de website van Vice Versa!