Vice Versa nummer 2 van 2011 berichtte over ‘levensgevaarlijk ontwikkelingswerk’ van Padre Toño in El Salvador. De actualiteit biedt nu meer dan ooit aanleiding voor zorgen over het werk van de priester met de jeugdbendes. In El Salvador wordt de overheid ervan beschuldigd te onderhandelen met de gangs, waardoor de spanning in het land toeneemt. Na een arrestatie van ex-bendelid Giovanni, bij een van de projecten van Toño, lijkt hij nu in het centrum van de discussie komen te staan. Op nationale televisie vroeg hij al om beveiliging door de overheid. Tot nu toe tevergeefs.

Het is crisis in El Salvador. In 2011 werden in het land 4,374 moorden gepleegd. In het kleine landje (ruim 6.6 miljoen inwoners) betekent dit een moordpercentage van 70 per 100.000 inwoners. Het hoge aantal moorden wordt toegeschreven aan de jeugdbendes (Maras) die in het land actief zijn. De wijken van de steden in El Salvador zijn verdeeld tussen de MS 13 en M18, twee rivaliserende bendes. De gangleden tatoeëren op lichaam maar ook in het gezicht om duidelijk te maken tot welke groep zij behoren. Omdat een tatoeage voldoende is voor een arrestatie in El Salvador betekent het dat de jongeren in de gang geen maatschappelijke toekomst meer hebben.

Twijfels

Er bestaan echter veel twijfels over het geweld wordt veroorzaakt door de gangs. In een recent artikel van IPSNews komt het Salvadoraanse ‘institute for legal medicine’ aan het woord. De organisatie die verantwoordelijk is voor het verwijderen van lijken op plekken waar een moord is gepleegd stelt dat (maar) zo’n 10 procent van de moorden door de gangs worden gepleegd. Andere moorden zouden moeten worden toegeschreven aan onder meer drugskartels, doodseskader en geweld van politie en leger. Het is bekend dat de ‘Zeta’s,’ een groot drugskartel dat mede bestaat uit een zwaar bewapend tak, actief is in Centraal-Amerika. Daarbij worden politie-eenheden regelmatig beschuldigd van excessief geweld. De woordvoerder van de overheid houdt het er echter op dat ruim 90 procent van de moorden gepleegd worden door de gang. Dit cijfer verantwoord de voortdurende harde aanpak van de gangs.

De spanning in El Salvador is recentelijk toegenomen omdat de overheid met de jeugdbendes een pact zou hebben gesloten. Ontwikkelingsorganisatie Cordaid laat vanuit El Salvador weten dat de publieke opinie furieus heft gereageerd over een ‘mogelijke pact met de criminelen’. Zware bendeleiders zijn vanuit een zwaar bewaarde gevangenis naar een minder strikt bewaarde gevangenis. De journalisten van de organisatie El Faro die het pact aan het ligt hebben gebracht, worden nu bedreigd door de overheid en door militairen.

Arresteren van vermeende gangleden

Ondertussen gaat de overheid door het beleid van repressie en het arresteren van de vermeende gangleden. Meest recente slachtoffer hiervan is Giovanni Morales. In een film voor Al Jazeera, geproduceerd door lokaalmondiaal, kwam hij al uitgebreid aan het woord. Giovanni heeft enkele jaren geleden de gang verlaten, maar door zijn tatoeages is hij nog altijd verdacht in de ogen van de politie. Giovanni werkt in een bakkerij, een project dat is opgezet door Priester Toño. Met deze projecten probeert Toño de jongeren een toekomst te bieden hoopt hij dat zij het gangleven (in ieder geval voor een deel) achter zich kunnen laten. Doordat de Giovanni nu is gearresteerd in een van de projecten van Toño is ook Toño betrokken geraakt bij de ophef over het pact van de overheid met de gangs en wordt hij bedreigd. Er zijn cruciale dagen aangebroken voor Giovanni en Toño. Heeft hun ontwikkelingsswerk een toekomst in El Salvador?