Met aankomende bezuinigingen voor de boeg, is de sector een offensief begonnen om te wijzen op de belangen van ontwikkelingssamenwerking. De campagne #jekrijgtwatjegeeft wijst op het eigenbelang dat gemoeid is met het verstrekken van hulp. De campagne wordt ondersteund door bekende Nederlanders als Doutzen Kroes, Dolf Jansen en Louis van Gaal. Nu eigenbelang een belangrijke reden blijkt om aan ontwikkelingssamenwerking te doen, zou het echter beter zijn de vraag te beantwoorden: hoeveel bracht ontwikkelingssamenwerking ons tot nu toe op?

Van buiten en binnen de sector klinkt er kritiek op (de effectiviteit van) ontwikkelingssamenwerking (OS). Het kan best wat minder is de algemene gedachte. Het overheidsbudget voor OS ligt onder vuur en zal volgens publiciste Marcia Luyten vooral nog dienen als wisselgeld in de bezuinigingsonderhandelingen met de PVV. In een kort artikel gaf Ralf Bodelier deze week een voorbeeld van de toon en inhoud van het huidige debat en Stefan Verwer wees op de onhoudbare stellingen die de sector inneemt, door ook een deel van het OS-budget te verdedigen dat niet effectief is. Los van deze kritiek rijst de vraag of benadrukken van de noodzaak van ontwikkelingssamenwerking door te wijzen op ons eigenbelang een goed idee is. In een vorig jaar gepubliceerd rapport maakt Oxfam zich hier nog zorgen over.

Een kans

Het zien van ontwikkelingssamenwerking als een manier om de belangen van Nederland in de wereld te verdedigen biedt echter ook een kans. De kans om dit eigenbelang eens helder te berekenen en met cijfers te onderbouwen. Zo stelt de campagne #jekrijgtwatjegeeft: ‘Investeren in armoedebestrijding is óók een investering in toekomstige handelsrelaties die wederzijds profijt opleveren.’

Dit biedt een mooie kans om eens te berekenen hoeveel profijt dit tot nu toe opgeleverd heeft. Bewijsmateriaal hiervoor is op de website van de campagne echter nergens te vinden. Meten wat hulp bijdraagt is ingewikkeld, maar goed zou zijn om in ieder geval vast te stellen hoeveel de handel met landen die van ons hulp ontvangen jaarlijks oplevert. Hoeveel bedraagt de totale handel met deze landen? Over wat voor bedragen praten we? Deze handel is wellicht niet veel en de rol van OS bij het vergroten en verbeteren hiervan is wellicht moeilijk vast te stellen, maar toch zou het de campagne en de sector goed doen om heldere cijfers te leveren bij het benadrukken van het belang van OS in de media.

Bedrijfsleven

Waar cijfers ontbreken of onderzoek te veel tijd in beslag neemt zou de noodzaak van ontwikkelingssamenwerking ook onderbouwd kunnen worden met prominente personen uit het bedrijfsleven (in plaats van BN’ers). #Jekrijgtwatjegeeft stelt: ‘Ontwikkelingssamenwerking is goed voor het Nederlandse bedrijfsleven: het verbetert het investeringsklimaat in ontwikkelingslanden, opent deuren voor Nederlandse bedrijven en stimuleert de wereldhandel.’

Laat daarom Nederlands’ grootste bedrijven het belang van ontwikkelingssamenwerking verdedigen. Waarom zie ik nergens voorzitter van de werkgeversorganisatie Bernard Wientjes uitleg hierover geven rond deze campagne? Een CEO van een bank als de Rabobank zou ook een optie kunnen zijn. Deze spreken het grote publiek wellicht minder aan maar leggen wel meer gewicht in de schaal dan Dolf Jansen.

Bewijzen

Ontwikkelingssamenwerking gaat over meer dan eigenbelang en natuurlijk zijn niet alle vormen van ontwikkelingssamenwerking in cijfers te vangen. Mijn stelling is echter dat nu de sector zelf in haar campagne #jekrijgtwatjegeeft ontwikkelingssamenwerking benadert als eigenbelang, het goed zou zijn dit eigenbelang ook te bewijzen en de opbrengst van ontwikkelingssamenwerking waar mogelijk te kwantificeren.

Als de stellingen op de website zijn onderbouwd met bewijs, dan is het mogelijk enkele onhoudbare stellingen te verlaten en te stoppen met het verdedigen van niet-effectieve hulp. Want pas dan komt beter vast te staan dat ontwikkelingshulp – in veel landen en op lange termijn –  wel degelijk belangrijk is voor Nederland en voor ontwikkelingslanden.