Sinds half december is er op deze site gediscussieerd over de rol van ngo’s. Dat heeft veel interessante bijdragen opgeleverd. De man die het allemaal initieerde, Ben Knapen, liet het echter zelf vooralsnog afweten. Maar de staatssecretaris heeft voor deze week een afrondend stuk beloofd. Hoofdredacteur Marc Broere roept hem op om dan ook echt met iets te komen dat beter is dan het non-paper.

Deze week zullen we de N van NGO discussie gaan afronden op onze site. Er komen nog een paar laatste stukken, waaronder nog een bijdrage van Ben Knapen die ons voor eind van deze week beloofd is.

Het is denk ik ook tijd om er een eind aan te breien. Ik kan me voorstellen dat de ontwikkelingssector nu ook wel iets anders aan haar hoofd heeft met de discussie over de bezuinigingen in het vooruitzicht. Ik ben bang dat de voortekenen niet goed zijn. Afgelopen weekend was ik –excusez le mot– ronduit ‘geshockeerd’ over de vaak banale onzin die er in het publieke debat wordt uitgestoten over ontwikkelingssamenwerking. Zelfs op de website van een kwaliteitskrant als Trouw zijn de stellingen die over ontwikkelingssamenwerking worden geponeerd van een bedenkelijk en schreeuwerig niveau en hebben de criticasters de overhand.

Nekharen overeind

Ook de discussie in Pauw&Witteman van afgelopen vrijdag deed mijn nekharen recht overeind staan. Een gerenommeerde en vooral invloedrijke journalist als Frits Wester riep een aantal pertinent onware dingen en kwam daar mee weg. Zo beweerde Wester dat er ieder jaar in november nog veel geld op de OS-begroting over is dat besteed moet worden. ‘Dan worden de meest waanzinnige projecten bedacht om de overschotten op te maken’, aldus Wester. Hij zoog er ook een bedrag bij uit zijn duim en schatte dat het om anderhalf miljard euro gaat.

Vroeger -nadat oud-minister Eegje Schoo het zogeheten Stuwmeer afschafte- bestond er in november inderdaad een bestedingsdruk als het geld uit de OS-begroting niet op dreigde te raken. Marcia Luyten schrijft hier ook over in haar voortreffelijke essay in de nieuwe editie van OneWorld magazine. Maar deze tijden zijn inmiddels voorbij. Toch deed Wester het voorkomen alsof dit nog steeds de dagelijkse praktijk is binnen de ontwikkelingssamenwerking.

Hiermee werd de toon van het debat door deze invloedrijke parlementaire journalist gezet. En probeer die toon nu nog maar eens te veranderen. De vuile oorlog, met als doel om zoveel mogelijk te bezuinigen op ontwikkelingssamenwerking, is helaas volop aan de gang. Ik roep iedereen op zich aan te sluiten bij ID-Leaks, het initiatief van Tabitha Gerrets om tegenwicht te bieden op discussiefora aan de onderbuikargumenten over ontwikkelingssamenwerking.

Gemengde gevoelens

Terug naar de N van NGO. Ik heb gemengde gevoelens over de discussie. Allereerst wil ik alle mensen bedanken voor hun inhoudelijke bijdragen, zowel in opiniestukken, reacties als in interviews. Er zijn denk ik hele interessante dingen gezegd over de rol van ngo’s. Niet alleen bij ons, maar ook op de websites van OneWorld en The Broker. Er ligt voldoende discussiestof om op voort te borduren.

Waar ik echter geen goed gevoel over heb, is de rol van de staatssecretaris zelf. Het idee van deze online-discussie ontstond in december en werd door het ministerie bij Vice Versa en OneWorld neergelegd. Knapen wilde een inhoudelijke gedachtewisseling over de rol van ngo’s en het was de bedoeling deze te voeren aan de hand van een aantal visiestukken, waaronder eentje van hemzelf.

Half december werd door het ministerie een zogeheten non-paper aangekondigd dat binnen enkele dagen zou verschijnen. Dat paper kwam maar niet en toen het pas op 27 januari van dit jaar verscheen, bleek het een enorme anti-climax in de discussie te zijn. Het stuk bevatte zelfs niet eens de aanzet tot een visie. Of zoals Jack van Ham, oud-directeur van ICCO, het op deze site omschreef: ‘Een niks, een leeg, een lullig stukje papier.’ Het non-paper werd al snel het Nergens Over Nagedacht paper en zal zo ook de geschiedenisboeken van de Nederlandse ontwikkelingssamenwerking ingaan.

Binnenskamers houden

Het ministerie had bovendien aangegeven dat Knapen zou interveniëren in de discussie. Ook dit is helaas tot op de dag van vandaag niet gebeurd.

Wel kregen we vorige week donderdag te horen dat Knapen nog met een handjevol mensen die aan de discussie hebben deelgenomen informeel –en volgens het principe van de Chatham House rules- van gedachten wil wisselen. Dit zal komende donderdagmiddag gebeuren in een café in Den Haag. Knapen heeft hier twee uur voor uitgetrokken. We vinden het jammer en een gemiste kans dat de staatssecretaris dit binnenskamers wil houden en geen publieke uitwisseling van gedachten wil aangaan.

Goede wil tonen

De houding van Knapen roept bij mij toch één kritische vraag op. Hoe kun je nu een discussie initiëren en daar middelen voor beschikbaar stellen, om dan vervolgens zelf niet thuis te geven?

Ondertussen ben ik erg benieuwd met wat voor stuk de staatssecretaris later deze week komt. Misschien heeft hij nog wel een uitsmijter in petto die al mijn kritiek doet verstommen. Het lijkt in ieder geval zijn laatste kans om binnen de N van NGO discussie nog een keer echt goede wil te tonen en er iets van te maken. Kom op meneer de staatssecretaris, verras ons met een visierijk en uitdagend stuk, en weg met de slappe hap van het non-paper. Ben Knapen – we rekenen op je!