El Salvador, een klein land in Midden-Amerika, wordt al jaren door geweld verscheurd. Na een bloedige burgeroorlog in jaren tachtig is de land nu in de greep van een keiharde strijd tussen gewelddadige straatbendes en de politie. In het centrum van dit geweld, de wijk Mejicanos, staat de kerk van een jonge priester Padre Tonjo. Hij ziet de jongeren niet als criminelen, maar als slachtoffers van de armoede en geweld waarin zij opgroeien. Voor Al Jazeera volgden Thomas Hurkxkens en Marc Broere een week lang het leven van de priester. Zijn bezoek aan de slachtoffers van het geweld, de ontwrichte gezinnen en de jongeren in de gangs.

Achtergrond bij de film: Een ingestorte economie, verwoeste steden, huizen en scholen en een mager vredesakkoord tussen een rechtse dictatuur en linkse rebellen. Dat is de harde werkelijkheid in El Salvador in 1992 na een bloedige burgeroorlog die aan 75.000 mensen het leven kostte en 12 jaar duurde. Na het tekenen van de vrede gaan de strijdende partijen op in politieke partijen. De rechtse politieke partij ‘Arena’ komt aan de macht. Het land ligt er dan chaotisch bij. Alles moet worden opgebouwd van huizen en steden tot een functionerend rechtssysteem en een politiemacht die voor orde en veiligheid moeten gaan zorgen.

Terwijl de oorlog woedt in El Salvador zijn duizenden gezinnen gevlucht naar de Verenigde Staten op zoek naar veiligheid. De immigranten proberen een nieuw bestaan op te bouwen in hun nieuwe thuis, maar hier slagen zij lang niet allemaal in. Voor de jongeren die geen werk vinden in de VS wacht een gevaarlijke bondgenoot: de gang. Straatbendes zijn eind jaren ’80 en begin jaren ’90 volop actief in de VS en veel Salvadoraanse jongeren sluiten zich aan om zo toch iets te hebben om op terug te vallen.

Voor de Amerikaanse overheid zijn de gewelddadige bendes toen (en nu nog steeds) een enorm probleem en er wordt gekozen voor een onorthodoxe maatregel. Iedereen die lid is van een bende en niet uit Amerika komt, kan worden teruggestuurd naar eigen land. Duizenden Salvadoraanse jongeren daarom op het vliegtuig gezet.

Voor jongeren in El Salvador blijkt de gang een welkom alternatief. Jongeren in arme wijken groeien vaak op zonder vaders die veelal werken in het buitenland (de Verenigde Staten). In een samenleving vol geweld, biedt de gang hen de veiligheid die zij dagelijks missen. In El Salvador, een land met 5,7 miljoen inwoners, wonen naar schatting inmiddels zo’n 30.000 jongeren die verbonden zijn aan de gang. De Mara’s zoals de gangleden worden genoemd, hebben zich zwaar getatoeëerd en trouw aan de gang is het hoogste goed. Per dag worden er tussen de 12 en 15 moorden gepleegd, die voor een groot deel toe te schrijven zijn aan de strijd tussen de gangs. In september 2009 werd Franse filmmaker Christian Poveda vermoord in El Salvador.

Er zijn twee grote gangs in het land actief.  De Mara Salvatrucha (MS13) en de Mara18. De namen van de gangs de MS13 en de M18 verwijzen nog altijd naar de stratennummers van Los Angeles waar de gangs zijn ontstaan. Tot op de dag van vandaag is het de Salvadoraanse overheid niet gelukt de gangs voldoende aan te pakken. De overheid voert vooral een beleid van de harde hand: de ‘mano dura’ om de gangs te bestrijden. De politie pakt iedereen met een tatoeage op en voor ganglidmaatschap geldt een absoluut ‘zero tolerance’ beleid. De overheid heeft het leger ingezet zonder al te veel resultaat. In de overvolle gevangenissen zitten nu duizenden jongeren hun straf uit, maar omdat de oorzaken van het ganglidmaatschap niet zijn opgelost is het probleem van de gangs is niet verdwenen.

De samenleving van El Salvador drijft jongeren nog altijd naar de gang. Stedelijke armoede, hoge werkeloosheid en het breed vertakte netwerk van de gang maakt het voor veel jongeren onmogelijk om een andere keuze te maken dan zich aan te sluiten bij een van de groeperingen. De gang betekent een wereld van geweld, maar heeft tegelijk een sociale functie door jongeren op te nemen, eten te geven en vriendschap te bieden.

In deze dagelijkse strijd tussen van de rivaliserende gangs vormt de kerk van Padre Tonjo een van de laatste veilige plekken. Voor de jongeren in de gang, die dagelijks worden opgejaagd door de politie is hij een van de weinigen die zij nog kunnen vertrouwen. Voor hem zijn er alleen slachtoffers. Tonjo biedt gangleden de kans iets van hun leven te maken door werk voor hen te creëren. Zo zet hij bakkerijen op waar de gangleden niet het gangleven achter hun willen laten, kunnen werken. Tegelijk helpt hij de slachtoffers van het geweld door hen op te vangen in de kerk en daarbuiten.

DE FILM IS MAANDAG 9 JANUARI OM 22.30 TE ZIEN OP AL JAZEERA ENGLISH