Afgelopen maand bracht IKV Pax Christi haar reactie op de Miljoenennota uit. In lijn met de missie van de organisatie richt het rapport ‘Yes we care!’ zich op veiligheid, welvaart en vrijheid. Het rapport is kritisch over de grondslag van het buitenlandbeleid en pleit voor het beschermen van de menselijke waardigheid. Teamleider public affairs Erik Laan: ‘Nationaal belang wordt door deze regering in een enge zin geformuleerd, namelijk in de zin van economische belangen voor het bedrijfsleven.’

IKV ziet beleidscoherentie als een morele noodzaak om de menselijke waardigheid te beschermen. ‘In onderlinge samenhang moet de inzet van veiligheid, welvaart en vrijheid bijdragen aan de menselijke waardigheid en deze niet aantasten. De Nederlandse regering lijkt een zelfde spoor te volgen, echter is hier de menselijke waardigheid niet de grondslag van beleid maar het Nederlandse economische belang de maat der dingen’, betoogt IKV-directeur Jan Gruiters in de inleiding van het rapport. IKV benadrukt geen problemen te hebben met het nastreven van Nederlandse belangen, maar kan zich niet vinden in de wijze waarop de regering de ‘nationale economische belangen als grondslag van het buitenlandbeleid lijkt te beschouwen’.

Witboek

Hoe moet deze focus op de Nederlandse belangen ten goede komen aan de menselijke waardigheid? Oplossingen voor internationale problemen is door geen enkel land op eigen kracht te bereiken, dus waarom zou de Nederlandse regering voor een parochiale benadering kiezen? Met dit soort vragen hoopt IKV de Nederlandse regering weer aan te zetten tot het maken van een witboek, waarin het ministerie van Buitenlandse Zaken in een technisch document objectief de Nederlandse belangen in het buitenlandbeleid uiteen zet. De organisatie wijst op de toekomst die de wereld tegemoet gaat, waar crisis en schaarste de internationale verhoudingen onder druk zetten. Gruiters: ‘Is het niet zo dat de regering met zijn voortdurende nadruk op nationaal economisch belang bijdraagt aan renationalisatie, terwijl internationale samenwerking en solidariteit juist nu zo noodzakelijk zijn? Een ‘Europa dat werkt’ kan toch nooit bestaan uit een verzameling staten die alleen ijveren voor hun eigen profijt?’ Aan de hand van een witboek moet Nederland duidelijk maken dat de regering zich niet enkel door economische belangen laat leiden. ‘En als de mantra van het eigen nationale belang dan zo nodig moet klinken, laat de regering dan tenminste duidelijk zijn’, aldus Gruiters.

Veiligheid, vrijheid en welvaart

In de reactie op de begroting van Buitenlandse zaken gaat IKV in op drie onderwerpen (veiligheid, vrijheid en welvaart) die volgens de organisatie belangrijk zijn voor hun missie, namelijk wereldwijde vrede en veiligheid. In het 33 pagina’s tellend rapport wordt in twintig pagina’s het thema veiligheid behandeld. IKV schrijft onder andere uitgebreid over nucleaire ontwapening, de toekomst van Defensie, wapenbeheersing en fragiele staten. Bij het thema vrijheid moet gedacht worden aan mensenrechten en het beleid voor de Arabische regio. Fossiele grondstoffen en MVO-richtlijnen in conflictgebieden vallen onder het thema welvaart. Ieder van de onderwerpen sluit IKV af met een aantal gedetailleerde beleidsvoorstellen, in de hoop dat verschillende Tweede Kamerfracties hun voordeel zullen doen met de aanbevelingen. Zo schrijft de organisatie bij het onderwerp ‘Oostelijk Afrika’ dat ‘De Nederlandse regering in het Grote Meren Gebied de veiligheidsproblematiek zowel op nationaal als regionaal niveau dient te bespreken en ervoor zorg dient te dragen dat de hervorming van de veiligheidssector met name in DRC op de agenda blijft.’ Bij het ‘Nederlandse mensenrechtenbeleid’ beveelt IKV aan dat ‘Nederland het ‘aanspreken van bondgenoten en bevriende regeringen op mensenrechtenschendingen’ herkenbaar moet laten terugkeren in het buitenlandbeleid.’ En zo zijn er nog veel meer onderwerpen en aanbevelingen waarover IKV zich uitlaat in het rapport.

Beleidsbeïnvloeding

In ‘Yes we care!’ stelt IKV dat de Nederlandse nationale belangen op dit moment in een te enge zin geformuleerd worden, namelijk in de zin van nationale economische belangen. Er moet volgens de organisatie duidelijkheid komen over de bijdrage van het buitenlandbeleid aan Nederlandse belangen in een geglobaliseerde wereld. Het is al voor de vierde keer dat IKV een reactie op de begroting uitbrengt. Volgens teamleider public affairs Erik Laan is het opvallend hoe goed het rapport gelezen wordt, gezien het aantal telefoontjes vanuit het Binnenhof: ‘Via het rapport proberen we bepaalde punten hoger op de politieke agenda te krijgen. Dit doen we door de Tweede Kamerleden een ‘menu à la carte’ aan te bieden. We verwachten niet dat ze het rapport van kaft tot kaft lezen, daarom kunnen ze via de uitgebreide inhoudsopgave zien wat er voor hen in zit. Het rapport is een appetizer waardoor Tweede Kamerleden gebruik gaan maken van ons kennisreservoir’. Laan gaat verder: ‘Momenteel zijn we op een aantal punten al in gesprek met Tweede Kamerleden. IKV hoopt dit jaar voor elkaar te krijgen dat het ministerie een witboek maakt. Vorig jaar was dit niet gelukt, maar we hebben het voorstel gewoon opnieuw gepitched. De Noren hebben het ook al eens gedaan, nu het Nederlandse ministerie van Buitenlandse zaken nog.’