‘Het duurt even voordat we koffie hebben’, vertelt Sjoera Dikkers (PvdA-Kamerlid) eenmaal aangekomen op haar werkkamer. ‘Ze interviewen een PVV-Kamerlid voor ons koffiezetapparaat.’ De PvdA staat in de peilingen op een lager aantal zetels dan ze bezet in de Tweede Kamer. Aan Sjoera Dikkers als oud-directeur van verschillende ngo’s om na Bert Koenders het PvdA-geluid over ontwikkelingssamenwerking te laten horen in tijden van grote bezuiniging. ‘Het feit dat Wientjes dit de beste staatssecretaris van ontwikkelingssamenwerking vindt, zegt genoeg.’

De tegenbegroting van de PvdA is vaak aangehaald tijdens debatten en interviews met andere Kamerleden. In de alternatieve begroting van de PvdA worden de bezuinigingen op ontwikkelingssamenwerking niet teruggedraaid. Maar dat klopt niet volgens Dikkers: ‘Onmogelijk dat de PvdA bezuinigt op ontwikkelingssamenwerking. Wij hebben gekozen voor specifieke aandacht voor een deel van de kortingen die het kabinet voorstelt. Daar geven wij een alternatieve dekking voor. We hebben een andere systematiek ingediend waarbij ons verkiezingsprogramma geldt.’

Wat is uw reactie op de miljoenennota?

‘Ik vind het treurig dat de degene die de crisis niet veroorzaakt hebben moeten betalen. Iedereen moet de broekriem aanhalen dus ook mensen die niets hebben. Dat vind ik onbegrijpelijk. De hardste klappen vallen in de ontwikkelingssamenwerking. Ze bezuinigen miljarden op een vakgebied dat erg noodzakelijk is.’

Houdt de PvdA vast aan de 0,8 procent van het BNP?

‘Ja, 0,8 procent is een kwestie van fatsoen. Het gaat over de waarde die wij hechten aan internationale solidariteit. Je kunt dat niet loslaten door te zeggen dat we aan onze internationale verplichting voldoen met 0,7 procent van het BNP. Je hebt ook de verplichting om 0,1 procent van het BNP aan milieu en klimaat te doen.’

U zegt dat de hardste klappen vallen in de ontwikkelingssamenwerking. Waarom is er geen accent gelegd op ontwikkelingssamenwerking in jullie tegenbegroting?

‘Daarom niet. We hebben de keuze gemaakt om andere onderwerpen te benadrukken, maar we bezuinigen niet op ontwikkelingssamenwerking. We moeten de rekening van de crisis niet bij de allerarmsten leggen. Er is alleen een accent gelegd op de verschuiving naar een transitiefonds voor ondersteuning van democratie in de Arabische regio’s waar de Jasmijnrevolutie heerst.’

Kunt u verduidelijken dat we de rekening bij de allerarmsten leggen?

‘Je ziet bijvoorbeeld in Burkina Faso dat we grote onderwijsprogramma’s hebben gefinancierd. Het kabinet heeft nu  geld nodig voor de binnenlandse begroting en voor bedrijfslevensprogramma’s. De kinderen in Burkina Faso kunnen dus niet meer naar school. Ik begrijp goed dat je keuzes wilt maken. Maar ik weet niet waarvoor de vermindering van het aantal partnerlanden een oplossing is. Het is een management probleem. Wij hebben niet de mensenkracht op de apenrots (ministerie van Buitenlandse Zaken, red.) om 25 landen te bedienen en goed aanwezig te zijn. Ik vind het jammer, want dan moet je veel geld wegzetten in vijftien landen.’

U bent niet blij met het bedrijfsleven?

‘Wientjes krijgt van mij het hele budget als bewezen is dat het bedrijfsleven het meest effectieve kanaal voor ontwikkelingssamenwerking is. Ik hou van de Nederlandse economie en als we er allemaal beter van worden vind ik het prima. Maar ik betwijfel of we er allemaal op vooruit gaan. Evaluatie na evaluatie laat zien dat  het effect van bedrijfslevenprogramma’s op armoedebestrijding gering is.  Aansprakelijkheid in bedrijfslevenprogramma’s is heel raar. Dat zie je terug in de niet goed uitgebaggerde haven in Guatemala door een Nederlands baggerbedrijf. De staatssecretaris zegt dat aansprakelijkheid bij de havenautoriteit van Guatemala ligt. Zodra ICCO The Electronic Intifada financiert voor 20 duizend euro moeten ze bij Rosenthal op het matje komen. Maar die 9 miljoen euro die er bij dat baggerbedrijf is ingestoken gaat down the drain. Bovendien, het feit dat Wientjes dit de beste staatssecretaris van ontwikkelingssamenwerking vindt, zegt genoeg. Alle alarmbellen zouden moeten rinkelen. In een gesprek met hem zei hij met droge ogen: ‘ons is 1 miljard beloofd’.’

Hoe staat het maatschappelijk middenveld er voor?

‘Door de bezuiniging die ze over zich uit gerold krijgen keren ze zich naar binnen toe. Ze hebben moeite om te definiëren waar ze goed in zijn en ze tonen weinig  lef. We hebben het maatschappelijk middenveld heel stevig gesubsidieerd.’

U heeft zelf een verleden in het maatschappelijk middenveld. Hoe voelt het om kritisch te zijn op uw oude werkgever?

‘Volgens mij zitten de grote criticasters van de ontwikkelingssamenwerking in die sector zelf. Wat dat betreft is het net de PvdA, die mensen kunnen elkaar heel erg de put in praten. Het valt me wel zwaar als er in de Kamer wordt getwijfeld over de oprechtheid of aan de motivatie van de mensen uit het maatschappelijk middenveld. Soms wordt gezegd dat het grote graaiers zijn en dat ze het alleen maar voor zichzelf doen.’

Waar komt dat beeld vandaan?

‘Het dikke salaris van de oud-SNV-directeur heeft niet geholpen. De sector betaalt prima salarissen, maar zeker niet over the top. Er is een tendens geweest dat de directeursalarissen erg stegen, maar ook daar heeft de sector zelf ingegrepen.’

Verdiende u veel toen u de baas was bij de Evert Vermeer Stichting, Stop Aids Now en interim-directeur bij E-motive van Oxfam Novib?

‘Ik verdiende prima. Ik geloof dat ik op mijn top bij Stop Aids Now rond de 65 duizend euro bruto per jaar heb gezeten. Ik heb een keer bij UNICEF voor adjunct-directeur gesolliciteerd. Het salaris van die functie was erg hoog. Het was hoger dan een ton en je kreeg er een auto bij. Dat past niet bij de sector. Weet je hoeveel donateurs je daarvoor moet werven?’

Wat moet er veranderen bij het maatschappelijk middenveld?

‘De sector moet zich solidair toespitsen op maatschappelijke transitie. Direct service delivery moet langzaam aan worden uitgefaseerd in de landen waar dat kan. Samenlevingen in ontwikkelingslanden zijn toe aan een nieuwe stap  en die nieuwe stap moeten we meemaken.’

Waar gaat u op inzetten de komende tijd?

‘De PvdA zal een amendement indienen om het budget voor SRGR te redden door het budget te verhogen ten laste van het bedrijfslevenprogramma. Een van de instrumenten die echt werkt om de wereldbevolking te laten dalen, is vrouwen onderwijs geven. Er zijn veel onderzoeken waaruit blijkt dat het aantal kinderen afneemt als een vrouw onderwijs heeft gehad. Een vrouw snapt daardoor hoe haar vruchtbaarheidscyclus werkt. Door te bezuinigen op die posten, kort je op de toekomst van die vrouwen.’

Gaat u nog op meer dingen inzetten?

‘Ik ga inzetten op een tracking & tracing mechanisme. De kern is dat je kijkt waar het geld naartoe gaat en wat er mee gebeurt. Ik wil dat deze staatssecretaris daar een plan voor maakt. Novib is daar mee bezig geweest. Kinderen in Afrika kunnen een foto maken van hun leerkracht en als de leraar genoeg foto’s heeft, krijgt hij zijn salaris. Sommige leraren moeten nu hun salaris ophalen in een districtsstad waardoor ze een week van school zijn.’

Gaat u nog samenwerken met bepaalde partijen?

‘Natuurlijk werken we samen met D66, CDA en SP voor SRGR, met de VVD werk ik samen voor de effectiviteitsmonitor en misschien met de PVV om het budget voor noodhulp te verhogen.’

U bent eigenaar van Dikkers, management voor idealisten. Zou Knapen bij u kunnen aankloppen?

‘Ik debatteer nu anderhalf jaar met hem en ik heb nog geen passie voor het vak kunnen ontdekken. Wel zie ik een soort van wetenschappelijk-journalistieke kijk op het ontwikkelingsveld. Hij zegt: aan de ene kant en dit gezegd zijnde. Aan het einde weet je nooit of je antwoord op je vraag hebt gekregen. Ik mis de passie.’