Twee weken geleden publiceerde Vice Versa een artikel van Paul Hassing waarin hij pleitte voor ‘Coherentiedoelen’ in plaats van Millenniumdoelen. Cordaid-directeur René Grotenhuis concludeert hieruit dat Hassing Nederlandse coherentie overschat: ‘In zekere zin herhaalt Hassing in zijn betoog het oude denken dat de oplossing voor ontwikkelingslanden vooral bij onszelf ligt.’

Door René Grotenhuis

Paul Hassing’s voorstel om OS middelen te besteden ter compensatie van de negatieve kanten van coherentie is het verkeerde antwoord bij de goede vraag. De goede vraag is hoe we in ons land, c.q. Europa coherentie tot stand brengen. Dat is dringend nodig en de leverage daarvan is groot. En met de nadruk op Nederlands eigenbelang in buitenlands beleid, inclusief OS, is het risico groter geworden dat we ontwikkelingslanden in de weg gaan zitten. Maar het betalen van ‘schade’ die het gevolg is van coherentie? Ik vrees een enorme subsidie-industrie. Heel veel consultants gaan verdienen om zogenaamd onderbouwde verhalen te schrijven om die schade aan te tonen: dat een bedrijf door zijn duurzame en op coherentie gerichte aanpak zijn producten niet meer kan verkopen of een tender heeft verloren en dus gecompenseerd moet worden. Mij lijkt dat een mission impossible.

Een incentive voor coherentie

Coherentie bevorderen kan veel simpeler. Als je rechtvaardigheid en duurzaamheid wilt stimuleren, laten we dan op basis van certificatie duurzaam en rechtvaardig geproduceerde producten en diensten onder het lage BTW-tarief brengen. Dat stimuleert duurzaam en coherent optreden en compenseert eventuele meerkosten. Het verschil tussen het hoge en het lage BTW-tarief is 13%. Een mooie incentive voor coherentie. Bovendien: als het probleem is dat door coherentie Nederland niet meer competitief is, moet je vooral investeren in de transitie van een sector (voedselsector, energie, technologie). Daarmee wordt iets opgebouwd of beter omgebouwd voor iets nieuws. Compensatie is alleen het afdekken van tekorten of verliezen, daar gaat geen innovatie van uit.

Niet de panacee voor ontwikkeling

Ondanks het evidente belang van coherentie: het is niet de panacee voor ontwikkeling. In zekere zin herhaalt Hassing in zijn betoog het oude denken dat de oplossing voor ontwikkelingslanden vooral bij onszelf ligt. Nu niet door geld te geven maar door hier coherentie te bevorderen. Net als tot nu toe overdracht van kennis, geld en technologie het alles zaligmakende antwoord was, lijkt voor Hassing coherentie die rol te spelen. Opnieuw overschatten we onszelf. Het vraagstuk van slecht bestuur dat zo centraal staat in een groot aantal landen, laat zich niet via Nederlandse coherentie oplossen. De enorme ongelijkheid binnen landen vraagt om andere interventies dan coherentie.