In het  kader van “De Knaak van Knapen” spreekt Vice Versa met alle woordvoerders Ontwikkelingssamenwerking van de verschillende politieke partijen. PVV-kamerlid Johan Driessen bijt vandaag de spits af. Het Westen moet haar protectionistische handelsbarrières afbreken, vindt hij, zodat ontwikkelingslanden zelf op eigen kracht kunnen komen te staan zonder hulp.

De Amerikaanse en Israëlische vlag kun je moeilijk missen op het kantoor van Johan Driessen. Het PVV-kamerlid  heeft zich het kamertje van drie bij vier meter helemaal eigen gemaakt. Naast de glimmende kaart van Nederland, hangt een kolossaal schilderij van de Britse staatsman Winston Churchill. ‘In het Kamerdepot gevonden toen ik schilderijen voor mijn kamer mocht uitzoeken. Ik heb gehoord dat dit schilderij hiervoor bij Hans van Baalen (Europarlementariër VVD, red) hing,’ vertelt Driessen. ‘Wist je overigens dat Churchill Mein Kampf al met de Koran vergeleek in zijn boek “The Second World War”?’

Op het tafeltje waaraan het interview plaatsvindt, ligt een stapeltje boeken van onder andere Dambisa Moyo, Arend-Jan Boekestijn en William Easterly. ‘Ik heb deze boeken gelezen. Je wordt er niet vrolijk van. Er is al zoveel geld verspild aan ontwikkelingshulp, terwijl zulke verspillingen op geen enkel overheidsdossier worden geaccepteerd. Op ontwikkelingshulp na.’

In het midden van de kamer staat een stalen archiefkast tegen de muur met daarnaast een ingelijste foto van Pim Fortuyn. Waar je de Miljoenennota en de HGIS-nota misschien in de prullenbak zou verwachten, liggen ze gewoon netjes op het bureau.

Een Miljoenennota die 900 miljoen bezuinigt op ontwikkelingssamenwerking mag volgens de PVV meteen de prullenbak in?

‘Ten eerste is het een vergissing dat er 900 miljoen wordt bezuinigd. Het is maar 200 miljoen. Als ik bijvoorbeeld aan mevrouw Hachchi (D66 red.) vraag hoeveel er dit jaar wordt uitgegeven en hoeveel volgend jaar, dan kan ze mij daar niet het antwoord op geven. En dat terwijl D66 de mensen hebben die altijd met feiten op de proppen zeggen te komen. Wat betreft de bezuinigingen is het een mooie eerste stap. Het had wat betreft de PVV wel forser gemogen. De HGIS-nota is natuurlijk wel overbodig en ook de begroting van Buitenlandse Zaken kan bijna helemaal de prullenbak in. Net zoals de financiering aan de EU: die mag minder, veel minder.’

Bent u tevreden met het ontwikkelingsbeleid van dit Kabinet? Het Nederlands belang speelt een centrale rol in het beleid van staatssecretaris Knapen.

‘Zolang we 4,4 miljard aan ontwikkelingshulp uitgeven, ziet de PVV niet in hoe het Nederlandse belang wordt gediend. Het beleid van Knapen is beter dan de PvdA-mannen en vrouwen uit het verleden, maar de staatssecretaris zou pas echt een held zijn als hij die 4,4 miljard euro helemaal niet weggeeft. Nederland geeft volgend jaar zo’n 13,5 miljard euro meer uit dan er binnenkomt en heeft een staatsschuld van bijna 400 miljard. Er is gewoon geen ruimte meer om belastinggeld aan ontwikkelingshulp te besteden.’

Waarom moeten we wel aan noodhulp doen? Daarmee geven we toch ook geld weg?

‘Mensen mogen niet van de honger omkomen als je de mogelijkheid hebt om er iets aan te doen. En ja, dat geldt ook voor een islamitisch land als Pakistan. Moslims zijn ook mensen. Mede dankzij de reis die ik afgelopen zomer met andere Kamerleden heb gemaakt in Mozambique en Kenia, zie ik nu wel in dat noodhulp niet alles is. Noodhulp wordt soms verkeerd besteed. Het is een dure vorm van hulp en het is niet altijd duurzaam, om dat modewoord ook eens te gebruiken. Maar zolang overheden in landen als Somalië en Pakistan niet het fatsoen hebben om hun bevolking te helpen, dan moet het Westen over de brug komen. Het is onze morele verantwoordelijkheid. Heel veel regeringen interesseren zich niet in hun bevolking. Een mensenleven in Afrika stelt in de ogen van deze regeringen helaas weinig voor.’

Waar ligt de grens van deze morele verantwoordelijkheid?

‘Bij het budget, de verantwoordelijkheid houdt in ieder geval op bij het budget. Het moet natuurlijk niet te gek worden.’

Als we het budget aan onze morele verantwoordelijkheid koppelen hebben we een probleem. Het noodhulpbudget voor 2011 is al op.

‘Nederland besteedt voldoende aan noodhulp, want wij zijn niet de enige die hulp kunnen bieden. Rijke islamitische landen zoals Saoedi-Arabië kunnen een veel royalere bijdrage leveren. Zeker gezien de Westerse bijdrage van de afgelopen zestig jaar is het nu de beurt aan deze landen.’

U zegt dat noodhulp een dure vorm van hulp is. Is het niet verstandiger als we een dijk bouwen in een land dat regelmatig met overstromingen kampt, zoals Pakistan?Op deze manier voorkomen we noodhulp.

‘Dat zou fantastisch zijn, maar laat het de Pakistanen zelf doen. Na het meemaken van Koenders en Pronk, sluit ik niet uit dat ze verwachten dat het Westen wel weer over de brug komt met een smak geld. Staatssecretaris Knapen moet daarom veel harder benadrukken dat het echt afgelopen is. Het is toch te gek dat een land dat atoomwapens kan maken niet eens een fatsoenlijke dijk bouwt. Of, in het geval van Kenia of Somalië, er niet eens een fatsoenlijk landbouwsysteem is opgebouwd.’

Maar wat als een overheid dat weigert? Zoals u zelf aangeeft, geven sommige overheden weinig om hun eigen bevolking.

‘Ik vind dat de mensen in Afrika het zelf moeten doen. Zij moeten initiatief tonen en zich beter organiseren om zich te verzetten tegen hun overheid. Het is niet de taak van Nederland om de problemen daar op te lossen, want ons belastinggeld kan beter in Nederland worden besteed. Hulpclubjes zoals OxfamNovib mogen natuurlijk projecten doen, maar niet op basis van subsidies. Daarvoor is het geld van hun donateurs. De Nederlandse belastingbetalers moeten zelf kunnen uitmaken of zij hun geld in een auto of in een clubje stoppen.’

Wat zou u doen als u zelf staatssecretaris voor Ontwikkelingssamenwerking was?

‘Ik zou de functie zo snel mogelijk opheffen. Ontwikkelingshulp hoeft geen apart beleidsterrein te zijn en noodhulp wordt gewoon een taak van de minister van Buitenlandse Zaken.’

Is het stopzetten van hulp na vele jaren investeren niet kapitaalvernietiging?

‘Ik begrijp dat je niet van de ene op de andere dag met alle ontwikkelingshulp kunt stoppen, maar vroeg of laat moet het wel. Uiteraard moet je het netjes overdragen en goed afbouwen. Ik denk dat dit binnen een kabinetsperiode kan.’

Terugkomend op de Miljoenennota, feit blijft dat het kabinet komend jaar 4,4 miljard uitgeeft aan ontwikkelingssamenwerking. Hoe gaat u zich opstellen in de Kamer?

‘Er komen een aantal prachtige moties aan, maar die houd ik nog voor mezelf. Uiteraard ga ik China, de Palestijnen en de hulpclubjes (NGO’s red.) aanpakken. De portefeuille ontwikkelingshulp geeft me een mooie positie, want ik kan het PVV-geluid onvervalst laten horen. De PVV is niet gebonden aan het regeerakkoord wat betreft het buitenlandbeleid. Ik kan vrijuit spreken over Israël, de islam, corruptie en geldverspilling.’

Wie zijn het komende jaar uw potentiële politieke partners?

‘Wat betreft mensenrechten kan ik vaak op steun uit de linkerhoek rekenen. Als het gaat om Israël kan de PVV vaak beroep doen op de VVD en de kleine christelijke partijen. In de huidige politieke samenstelling worden helaas vaak moties van links gesteund door mevrouw Ferrier, al zijn er ook punten waarop ik met het CDA kan samenwerken. Mochten tussentijdse bezuinigingen van vijf miljard euro noodzakelijk zijn, dan kan mevrouw Ferrier van het CDA toeteren wat ze wil, maar ontwikkelingshulp ligt keihard op tafel. De VVD brengt de 0,7-norm in haar verkiezingsprogramma naar 0,4 en Ben Knapen zei het ook al: onder druk wordt alles vloeibaar.’

Tot slot, waarom wil de PVV van de protectionistische maatregelen af?

‘Het hoeft niet van de een op de ander dag, maar om landen zelfstandig te maken is de PVV voor ‘trade’ in plaats van ‘aid’. Hulp kan niet voor eeuwig zijn dus als je wil dat een land op eigen benen kan staan moet je de economie versterken door middel van het opheffen van protectionistische handelsbarrières. De landen moeten dat zelf faciliteren, maar als je uiteindelijk de handel met Nederland of andere Europese landen kan bevorderen dan is dat prachtig. Het is, om een populair woord te gebruiken, duurzamer dan de huidige hulp.’

Dus de PVV gaat eigenlijk voor een eerlijkere wereld?

‘Hoewel dat heel links klinkt, is dat wel waar we voor staan, voor een eerlijk verhaal. Maar aan de linkse kerk hebben we natuurlijk een hekel.’