Organisaties die hun aanvraag voor de nieuwe subsidieronde van Subsidiefaciliteit voor Burgerschap en Ontwikkelingssamenwerking (SBOS) al hadden ingediend voordat staatssecretaris Knapen op 5 augustus in de Staatscourant het subsidieloket onverwachts per direct opschortte, zullen alsnog in behandeling worden genomen. Dit maakte de woordvoerder van Knapen bekend. Het gaat daarbij om slechts twee organisaties.

Inmiddels is duidelijk wat de financiële consequenties zijn van het opschorten van de SBOS-subsidieregeling. In de beleidsbrief Modernisering Draagvlak van oud-minister Bert Koenders werd voor SBOS tussen 2011 en 2014 een bedrag uitgetrokken van 19 miljoen euro per jaar. Knapen nam dit besluit over, maar naar aanleiding van zijn basisbrief van eind vorig jaar werd daar jaarlijks 5 miljoen euro vanaf getrokken en stond de organisatie in de boeken voor 14 miljoen per jaar. De reden dat SBOS dit jaar al 27 miljoen heeft uitgegeven komt onder andere omdat het hier naast 35 kortlopende projecten die gehonoreerd zijn bovendien gaat om nog eens 31 meerjarenprogramma’s. ‘Nu er in 2011 al 27 miljoen is toegekend, zou je ook kunnen zeggen dat de ruimte voor 2012 zo goed als op is’, aldus de woordvoerder van Knapen.

Geen onbehoorlijk bestuur

De woordvoerder benadrukt dat het om een bezuinigingsmaatregel gaat en de opschorting geen inhoudelijke oorzaak heeft. Voor volgend jaar zal Knapen 900 miljoen euro moeten bezuinigen. Omdat hij juist meer geld wil gaan uitgeven aan de nieuwe speerpunten van zijn beleid, zoals water en voedselzekerheid, verwachten insiders op het ministerie een totale ombuiging van ongeveer 1,2 miljard euro binnen het Nederlandse ontwikkelingsbeleid. Op Prinsjesdag zal duidelijk worden hoe Knapen dit van plan is om te gaan doen.

Ook ontkent het ministerie dat er sprake is van onbehoorlijk bestuur, vanwege het late tijdstip van bekendmaking van het opschorten van de SBOS-regeling. ‘We hebben de juiste wegen bewandeld en de regels die daarvoor geldig zijn, namelijk afkondiging van het besluit zodra dat technisch mogelijk is.’

Geen onderbouwing

Wetenschapper en draagvlakdeskundige Lau Schulpen van de Radboud Universiteit Nijmegen is teleurgesteld in de beslissing. ‘Het besluit valt wel rauw op het dak zo midden in de subsidieaanvraag. Voor organisaties die daar al mee bezig waren betekent het verloren moeite.’ Echt verbaasd is hij echter niet. ‘Uit niets is gebleken dat Knapen een grote prioriteit hecht aan draagvlakversterking via SBOS. Bovendien is 2012 het jaar waarin het meest bezuinigd moet worden en dat moet natuurlijk ergens vandaan komen.’

Wat Schulpen vooral stoort is dat er geen onderbouwing voor het besluit is gegeven. ‘Er zijn inhoudelijke argumenten nodig bij de aankondiging van zo’n besluit. Ik vraag me af welke discussie er is gevoerd binnen het Ministerie. Dat zou ik graag openbaar willen zien. Welke afwegingen zijn er gemaakt? De afgelopen jaren leek draagvlak een belangrijk onderwerp te zijn in het beleid, dus waarom wordt het nu geschrapt?’

Hij maakt zich vooral zorgen over burgers die hun eigen stichtingen hebben om ontwikkelingsprojecten te steunen, het zogeheten PI. ‘Particuliere initiatieven slaagden er heel weinig in om subsidie te krijgen van SBOS. En SBOS was al een verkleining ten opzichte van de NCDO die deze activiteiten vroeger financierde. Nu kunnen ze dus helemaal niets meer krijgen.’