De komende weken zal Vice Versa op de website discussie voeren over de toekomst van de NCDO. Is er überhaupt nog een toekomst voor een nieuwe NCDO en hoe moet die er dan uitzien?  Eind juni geeft het ministerie uitsluitsel over de financiering van de NCDO voor de komende jaren. Vandaag een bijdrage van Elisabeth van der Steenhoven, directeur van Wo=men en oud-werkneemster van de NCDO.

Door Elisabeth van der Steenhoven

Er is een verhitte discussie ontstaan over het belang van draagvlak in Nederland en de rol van NCDO. De vehementie van het debat aan beide kanten laat zien hoezeer zowel Vice Versa hoofdredacteur Marc Broere als NCDO-directeur Frans van den Boom hechten aan kwalitatief hoogwaardige, efficiënte en integere IS voorlichting.

Oprechte discussie

Het is hoog tijd om een oprechte discussie te voeren over IS betrokkenheid en voorlichting. Juist nu de positieve en negatieve gevolgen van de globalisering voor iedereen zichtbaar worden, van grachtengordel tot Henk & Ingrid. Juist nu er sprake is van een paradigmaverandering: OS en bedrijfsleven luisteren nu een stuk aandachtiger naar het ‘het Zuiden’ en grootmacht China. Juist nu is het van groot belang om een semantische confusie te vermijden tussen termen als draagvlak, voorlichting, development education en awareness-raising.

In het verleden werd draagvlak door de NCDO ten onrechte teruggebracht tot steun aan overheidsbeleid. Dat is nu niet meer het geval. NCDO heeft wereldwijd gezocht naar originele manieren om betrokkenheid te verwoorden. Zie ook deze:

Global Education is education that opens people’s eyes and minds to the realities of the world, and awakens them to bring about a world of greater justice, equity and human rights for all. GE is understood to encompass Development Education, Human Rights Education, Education for Sustainability, Education for Peace and Conflict Prevention and Intercultural Education; being the global dimensions of Education for Citizenship.” 

Niet overtuigen maar aanzetten tot denken

Deze definitie bevat een aantal punten die cruciaal kunnen zijn voor NCDO nieuwe stijl:

• Ten eerste baseert Global Education zich op de leer van Paolo Freire waarin de zelfstandige meningsvorming wordt benadrukt. Het gaat om het proces, niet het resultaat. Het is dus zeer wel mogelijk dat iemand na een debat/lezing/publicatie/film concludeert dat Afrika geen steun verdient en dat het prima is dat Europa haar landbouw in het Zuiden dumpt. Prima. Het doel is niet overtuigen van het eigen gelijk maar het aanzetten tot denken.

Een prachtige niche voor NCDO en alle anderen die met IS vraagstukken bezig zijn: hak het betweterige wijsvingertje er af en bevorder eigenzinnige meningsvorming.

• Daarnaast laat deze definitie de breedte van IS zien; het heeft weinig zin om mensen te bevragen of te informeren over ontwikkelingssamenwerking als de rest van het beleid het Zuiden benadeelt. Burgers snappen de samenhang veel beter dan wordt gedacht: benadruk het brede verhaal.
• En most of all: de nadruk ligt hierin op wederkerigheid. Een briljant voorbeeld is de voorlichting & draagvlak evaluatie die het Noorse NGO netwerk liet uitvoeren door partners uit het Zuiden

Voor zover ik weet zijn Nederlandse draagvlak/voorlichtingsactiviteiten nooit door een Zuidelijke partner geëvalueerd.  Dat terwijl de beeldvorming van ‘het Zuiden’ door ontwikkelingsorganisaties een belangrijke rol speelt. Het huilende Afrikaanse kindje dat hoopvol opkijkt naar sympathieke blanke draagt ongewild bij aan vooroordelen en moedeloosheid in Nederland.

Beeldvorming democratiseren

Nog 1 laatste voorbeeld van inspirerende initiatieven over de grens: het Ierse NGO netwerk Dochas www.dochas.ie/Code/Default.aspx heeft een Code of Conduct opgesteld om de beeldvorming over het Zuiden te democratiseren. Alle ngo’s (wijzelf incluis) hebben tal van foto’s en interviews waarin de Westerse persoon met naam en voornaam wordt afgebeeld en de persoon uit het Zuiden naamloos blijft. Foto’s van ‘Jan Willem Molenaar in Quito met arme moeder en kind’ zijn schering en inslag. De Dochas Code of Conduct heeft als gevolg dat personen uit het Zuiden in de Ierse context minder instrumenteel worden behandeld.

Prachtig als NCDO dergelijke voorbeelden verzamelt en ontsluit. En schitterend als NCDO nadenkt,  adviseert en manieren test om in discussie aan te gaan met Henk & Ingrid.

Tot slot: klopt dat er geweldig veel gebeurt in Nederland.  Individuen zijn op persoonlijk niveau betrokken bij internationale vraagstukken, organisaties als de 1 % club zetten social media trefzeker in,  bedrijven en migranten als Stella Ismael zijn nieuwe movers & shakers, MFO’s lanceren innovatieve campagnes als .

Minder concurreren om aandacht

Wat kunnen we van elkaar leren? Hoe voorkomen we een kunstmatige tweedeling tussen grote organisaties en individuen, tussen IS believers en personen die allergisch zijn voor de ‘belastinggeldslurpers’?  Hoe zorgen wij dat wij dat IS organisaties minder hoeven te concurreren om aandacht?  Hoe voorkomen we fatale verwarring tussen fondsenwerving enerzijds en global education anderzijds?

Kortom:  een groot aantal vragen die juist nu door gezamenlijke reflectie en discussie moeten worden beantwoord.