Van 14 tot en met 16 mei organiseerden partners van Hivos een bijeenkomst in Caïro voor  vrouwenrechtenactivisten om plannen te maken waarmee de emancipatie van vrouwen en hun politieke invloed in de regio kan worden verbeterd. Elisabeth van der Steenhoven (WO=MEN) was erbij. Vandaag haar tweede verslag.

Met een half oog op haar mobiele telefoon vertellen activistes uit o.a. Marokko, Libië, Saudie-Arabie, Palestina en Syrië over de strijd voor gelijke rechten. De onderdrukkende regimes konden intern en extern lang wegkomen met het argument dat zij hen zouden beschermen tegen reactionaire krachten. In de praktijk blijkt de harde dictatuur het fundamentalisme juist te hebben gevoed. De Marokkaanse formuleerde het treffend: in antwoord op het Taliban-gevaar verwijzen wij naar het Tunesië –gevaar: het democratisch virus! Nu is het zaak de lessons learned van Tunesië, Yemen en Egypte te gebruiken voor versterking van vrouwenrechten en voor het slagen van de revoluties in andere landen.

De bijeenkomst vindt plaats hartje Cairo. Ondanks de rustige locatie dringt de revolutionaire sfeer op alle manieren door. Buiten vinden demonstaties plaats met –zoals zondag-dodelijke afloop. Continu rinkelen mobieltjes waarin nieuws van het thuisfront wordt doorgegeven:arrestaties, invallen en andere problemen. Een Irakese organisatie heeft nog last van een politie-inval waarin de hele inboedel kort en klein was geslagen. De presidentskandidate Buthayana (zie vorige blog) kreeg op de 2^e dag de dringende oproep zich dezelfde dag te melden bij de Militaire Raad. Ze werd een hele middag doorgezaagd over haar kritische houding jegens het leger.

Hoe onderdrukking te voorkomen? Macht!

De deelnemers concluderen dat toegang tot macht en besluitvorming de enige manier is om uitsluiting en geweld te voorkomen. Naast overleggen over de grondwet,  discussies over (het voorkomen van) de sharia en het opzetten van nationale actieplannen richtte 1 van de sessies zich op de volgende vragen

1. Hoe kom ik (als vrouw) aan de macht?
2. Hoe blijf ik aan de macht?
3. Hoe kan onze boodschap doorklinken in internationale gremia?

Punten die aan de orde kwamen:

• Fatima Khafagy (Egypte) stelde dat zij campagne wilde voeren voor een zetel in de Tweede Kamer maar nauwelijks over financiële middelen beschikte.

• De beeldschone Mona Sewilam (Egypte) verraste de zaal met de aankondiging dat ze overwoog aan de presidentsverkiezingen deel te nemen. Maar “ik zie geen grote, goed georganiseerde vrouwenbeweging die mij steunt. Ik wil niet worden verkozen als vrouw maar om mijn kwaliteiten. Mannen hebben een closed shop systeem geïnstalleerd, hoe kom ik daartussen?”

• Buthayna Kamel kon niet aan het debat deelnemen omdat ze door de Militaire raad werd verhoord. De dame met lange nagels, talloze ringen en stylish hip rokpakje vroeg zich hiervoor vertwijfeld of ze ook een hoofddoekje moest gaan dragen om meer stemmen te winnen. “Ik wil geen hoofddoek maar wordt elke keer voorbijgestreefd door onbekende kandidates die hun haar bedekken. Wat te doen?

De westerse politici worden gevraagd om eerlijk te reageren vanuit de eigen praktijk.

Mariko Peters (GL), voormalig Amerikaans congreslid Tom Perriello, Liesbeth van Heest (CDA) en Elise Gielisse (VVD) geven het volgende mee:

• Laat je als vrouw niet meesleuren in vergaande vragen over je privéleven. Aan vrouwen worden veel meer vragen gesteld over de combinatie werk-privé, dit wordt bij mannen niet gedaan. Ga er slechts sporadisch op in.
• Je bent een nieuwkomer, vindt nieuwe regels uit. De manier waarop de oude garde het deed is niet perse de goede manier.
• Vroegtijdig overleg met de oppositie is even belangrijk als partijpolitiek en contact met media.

Een aantal conclusies;

• “Nu is het niet de tijd om over vrouwenrechten te praten” is waarschijnlijk de  meest tenenkrommend tegenwerping die vrouwenrechten activistes te horen krijgen. Algerije, Afghanistan en Irak zijn slechts enkele voorbeelden wat er dan gebeurt. Vrouwenrechten en de omgang met gevangenen zijn de lakmoesproef voor een democratie.  Het is principieel onaanvaardbaar en politiek, economisch, sociaal en cultureel oliedom om 50% van de bevolking terug te werpen in een achtergestelde positie. Vrouwen en mannen zijn te vaak voor het kortzichtige ‘gaat u maar rustig slapen, alles sal reg kom’ argument gevallen.  Dat moet nooit meer gebeuren.

• Vrouwen moeten zich niet tegen elkaar laten uitspelen. Etnische of religieuze verschillen worden misbruikt om burgers (in het Westen en eigen land) angst aan te jagen. Het gaat om een maatschappij waarin iedereen gelijke rechten heeft, ongeacht sexe, gender, etniciteit of religie. Het is zaak om de verschillende vormen van achterstelling van vrouwen scherp in beeld te krijgen, alleen dan kun je er gezamenlijk iets aan doen.

• Het is van belang om de samenwerking zo breed mogelijk te houden. Er zijn een groot aantal dappere mannen die durven opkomen voor vrouwenrechten aanwezig. Laten we hen vieren en de komst van meer mannen aanmoedigen. Geweldig ook dat bij deze bijeenkomst evenveel vrouwen met als zonder hoofddoek-ook hier is het zaak om progressieve moslim en seculiere krachten te verenigen. En daarnaast is het van belang om de organisatiegraad verder te verhogen.

De dames-en een aantal mannen-hebben een spannend seminar achter de rug. Druk rokend en bellend worden mailgegevens uitgewisseld, het merendeel weet niet precies wat hen te wachten staat bij terugkomst. Arrestatie? Carrière in de politiek? De woorden van een kleine gehoofddoekte Yemenetische meid denderen door mijn hoofd: “No Elisabeth, I am not scared anymore. We have been fighting the regime, we have gone so far that we cannot go back. I don’t care for the consequences any more”.

Deze meiden krijgt niemand meer naar de keuken gemept. R.E.S.P.E.C.T.

Links:

www.theallianceforarabwomen.org

Lees ook:

‘Live from Tahrir’