Iedere vrijdagmiddag bespreekt hoofdredacteur Marc Broere recente ontwikkelingen binnen de sector. Met vandaag aandacht voor de komende verkiezing van meest invloedrijke mensen binnen de Nederlandse ontwikkelingssamenwerking. Wie zijn volgens de hoofdredacteur van Vice Versa de tien meest invloedrijke mensen binnen die Nederlandse ontwikkelingssamenwerking?

Vandaag moet ik samen met 74 andere mensen mijn lijstje inleveren van de tien meest invloedrijke mensen in de Nederlandse ontwikkelingssamenwerking. Net als in 1998, 2004 en 2008 onderzoekt ‘Wereld in Woorden, Global Research en Reporting’ voor Vice Versa (en dit keer ook voor Internationale Samenwerking) wie de meest invloedrijke mensen zijn binnen de Nederlandse ontwikkelingssamenwerking. Aan een representatieve groep van 75 mensen wordt gevraagd wie zij als de tien meest invloedrijke personen zien. Op basis van de ingeleverde lijstjes wordt een Top 10 samengesteld die in september of oktober gepresenteerd wordt. Alleen staatssecretaris Ben Knapen is buiten mededinging.

Macht en invloed wordt in het onderzoek breed opgevat. Het gaat niet alleen om formele macht binnen het ambtenarenapparaat of de politiek, maar ook informele macht en invloed op basis van contacten, netwerken, kennis en media. Ook de term ontwikkelingssamenwerking wordt breed opgevat: daar vallen ook activiteiten onder die raken aan mensenrechten, internationaal milieubeleid, handel, noodhulp en vrede en veiligheid.

Verschuivingen

Het wordt een interessant onderzoek omdat naar ik verwacht veel duidelijk zal worden over de verschuivingen die momenteel gaande zijn in de sector. Uit de lijst zal denk ik blijken dat veel oude zekerheden verdwenen zijn. In 2008 zag de Top 10 zoals die in Vice Versa werd gepubliceerd er als volgt uit.

1. Louk Box
2. Ton Dietz
3. René Grotenhuis
4. Jan Pronk
5. Jos van Gennip
6. Nina Tellegen
7. Jack van Ham
8. Arie de Ruijter
9. Arend Jan Boekestijn
10. Farah Karimi
10. Henny Helmich
10. Paul Hoebink

Ik denk dat er nog maar twee mensen van deze Top 10 van drie jaar geleden in de nieuwe lijst zullen staan, namelijk Ton Dietz en Paul Hoebink. Wat denk ik de belangrijkste verschuiving zal zijn, is dat de tijd dat directeuren van grote ontwikkelingsorganisaties automatisch in de Top 10 staan definitief voorbij is. Ik durf zelfs te stellen dat de directeuren van OxfamNovib, Cordaid, ICCO en Hivos nagenoeg geen invloed meer hebben op het Nederlandse ontwikkelingsbeleid. Met name René Grotenhuis van Cordaid heeft nog veel gezag in de sector, maar dat is iets anders dan het hebben van meetbare invloed op het Nederlandse ontwikkelingsbeleid.

Mijn lijstje

Het lijstje dat ik vanmiddag zelf zal inleveren bij Koen Kusters van Wereld in Woorden ziet er als volgt uit.

1-Peter van Lieshout, lid van de WRR. Zijn eerste plaats behoeft denk ik weinig toelichting. Hij is de hoofdauteur van het veelbesproken en geroemde rapport ‘Minder pretentie, meer ambitie.’ Het nieuwe Nederlandse ontwikkelingsbeleid is in ieder geval op papier helemaal gestoeld op dit rapport, hoewel criticasters stellen dat er selectief geshopt is.

2-Bernard Wientjes, voorziter VNO/NCW. Behoeft ook weinig toelichting . In het nieuwe beleid speelt het Nederlandse bedrijfsleven een grote rol. Ook in de officiële regeringsstukken staat duidelijk dat het beleid gecentreerd is rondom het Nederlandse eigenbelang. Verder hebben we zelf gemerkt dat het een stuk makkelijker is om Ben Knapen voor een bijeenkomst te strikken als Bernard Wientjes ook komt. Het heeft al tot de volgende grap geleid: ‘Als je Bernard Wientjes uitnodigt, krijg je Ben Knapen er gratis bij.’

3-Kathleen Ferrier, woordvoerder Ontwikkelingssamenwerking CDA. Zit binnen de Tweede Kamer op een sleutelpositie omdat de positie van het CDA cruciaal is in het debat over ontwikkelingssamenwerking. Zonder Kathleen was de 0,7 procent norm allang losgelaten, is het algemene gevoel onder de volgers van de politiek.

4-Elisabeth van der Steenhoven, directeur van Wo=men. Misschien wel de grootste rising star binnen de ontwikkelingssector. Loodste Mensen met een Missie in twee goedgekeurde allianties MFS-2 binnen en zette daarna Wo=men met verve op de kaart, een platform van ngo’s, bedrijven en diverse ministeries rondom het thema gender. Haar invloed zit vooral in haar effectieve lobby richting politici. Ze zorgde ervoor dat een geïntegreerd genderbeleid hoog op de politieke agenda bleef staan en vrouwenrechten de bezuinigingendans redelijk wist te ontspringen. Ook speelde ze een belangrijke rol bij het indienen van de ‘motie Ferrier’,  waardoor de regering ieder jaar met een update over haar coherentiebeleid moet komen. Afgelopen week nam Van der Steenhoven verschillende politici of hun beleidsmedewerkers mee op sleeptouw naar het Tahir Plein in Egypte om aandacht te vragen voor de rol van vrouwen.

5-Ton Dietz, hoogleraar en directeur van het Afrika Studiecentrum. Heeft zich de afgelopen jaren ontpopt als ‘mister kennisbeleid’ in Nederland en is actief in talloze netwerken. Ik hoop overigens dat Dietz hoger komt te staan dan de vijfde plaats die ik hem toebedeel.

6-Christiaan Rebergen. Plv directeur Economische Ontwikkeling van het ministerie van Buitenlandse Zaken en daarnaast ambassadeur voor zowel de MDG’s als Publiek Private Partnerschappen. Zit precies op de posities waar de speerpunten van het nieuwe Nederlandse beleid zitten. Is verantwoordelijk voor het bedrijfsleveninstrumentarium en de PPP’s. Dat hij daarnaast ook nog onze officiële ambassadeur voor de Millenniumdoelen is, kan als de slagroom op de taart worden gezien van zijn invloed.

7-Ruerd Ruben, directeur van de IOB. De hoogleraar van het CIDIN in Nijmegen trad dit jaar aan als baas van de Inspectiedienst van het ministerie en heeft onconventionele plannen om de resultaten van de Nederlandse ontwikkelingssamenwerking te gaan meten op een wetenschappelijke manier. Zowel de ambtenaren op het ministerie en de ambassades, alsmede de particuliere ontwikkelingsorganisaties, houden hun hart vast en zien de activiteiten van inspector Ruben met zijn meetlat in de aanslag met angst en beven tegemoet.

8-Bram van Ojik, directeur van de Directie Sociale Ontwikkeling (DSO) op het ministerie van Buitenlandse Zaken. Zit op een afdeling waar de financiële klappen het hardste vallen en die inhoudelijk uit de mode is binnen dit kabinet. Toch hoort Van Ojik in deze Top Tien thuis. Heeft nog altijd belangrijke dossiers onder zich, zoals MFS, SNV en NCDO. Wordt daarnaast gezien als een van de inhoudelijk sterkste en meest aimabele ambtenaren van het ministerie.

9-Paul Hoebink, buitengewoon hoogleraar Ontwikkelingsstudies in Nijmegen. Nog altijd de meest uitgesproken wetenschapper en analyticus in Nederland op het gebied van ontwikkelingssamenwerking, hoewel zijn leerling Lau Schulpen dicht in de buurt van zijn meester komt. Hoebink publiceert en becommentarieert veel, is betrokken bij veel evaluaties en zal denk ik ook in de volgende Top Tien over een aantal jaar gewoon weer terugkeren. En zo niet, dan is zijn plaats op de ranglijst tegen die tijd overgenomen door Lau Schulpen.

10-Stefan Verwer, directeur van lokaalmondiaal. Bouwt ondanks alle bezuinigingen in snel tempo verder aan een uniek mediabedrijf op het gebied van OS en mondiale ontwikkelingen. Verwer is uitgever van Vice Versa en jongerentijdschrift Join, producent van televisiedocumentaires voor BBC World en Al Jazeera en (mede)bedenker van grote journalistieke projecten waaronder Beyond (y)our World (om studenten journalistiek te interesseren over mondiale onderwerpen te gaan schrijven) en Twentyten (een trainingsprogramma voor Afrikaanse journalisten). Hij haalde dit jaar al twee grote SBOS-subsidies binnen en breidde lokaalmondiaal uit met Coolpolitics en de Dick Scherpenzeel Prijs, de jaarlijkse prijs voor beste journalistieke productie over ontwikkeling.

Zelf oordelen

U mag zelf oordelen of de hoofdredacteur van Vice Versa inderdaad ‘weet wat er speelt’, zoals ons motto is,  en redelijk zicht heeft op hoe de hazen lopen in de ontwikkelingssector.

Na gesprekken met anderen die ook hun lijstje moesten maken weet ik inmiddels dat er twee serieuze kandidaten missen in mijn lijstje: Maxime Verhagen, minister van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie. En verder Joke Brandt, de hoogste ambtenaar op het gebied van ontwikkelingssamenwerking die naar verluidt de dagelijkse gang van zaken over het ontwikkelingsbeleid runt op het ministerie, omdat Ben Knapen weinig tijd heeft om zich met het onderwerp bezig te houden.

Tot slot zouden we graag van onze lezers ook jullie Top 10 van de meest invloedrijke mensen uit de OS anno 2011 willen horen. Dus kom maar op met jullie lijstjes! De discussie is geopend.