Iedere vrijdagmiddag bespreekt hoofdredacteur Marc Broere actuele ontwikkelingen uit de sector. Met vandaag aandacht voor een wellicht nieuwe en veelbelovende trend: ontwikkelingsorganisaties gaan op zoek naar manieren om hun achterban meer te betrekken en inspraak geven. OxfamNovib gaf afgelopen week het goede voorbeeld en lanceerde een opmerkelijke campagne.

Gisteren lag de nieuwe Vice Versa bij onze abonnees op de deurmat. Dat is altijd weer een bijzonder moment. Een van de verhalen in het nieuwe nummer is een dubbelinterview tussen Tineke Ceelen, directeur van de stichting Vluchteling, en reputatiestrateeg Bart Maussen. Ze praten over het imago van de ontwikkelingssector en vinden het beiden hoog tijd dat de volledige ontwikkelingssector één front gaat vormen tegen criticasters.

Het is altijd interessant als buitenstaanders naar de sector kijken. Maussen had eens bij zijn collega’s gepolst hoe zij over ontwikkelingssamenwerking denken en constateert bij hen duidelijk een goede doelenmoeheid. ‘Er zijn zoveel goede initiatieven dat je het onderscheid niet meer ziet. Wat die organisaties allemaal doen, wordt vaak niet duidelijk.’

Maar het is ook erg interessant wat Tineke Ceelen zegt. Ze komt met een begrip op de proppen waar mijn collega Stefan Verwer en ik ook al enkele jaren de nadruk op leggen: realistisch communiceren. ‘Om hulp te kunnen geven, moeten ontwikkelingsorganisaties fondsen werven. Het gevolg daarvan is dat we niet meer realistisch communiceren’, aldus Ceelen. Onder realistisch communiceren verstaat ze dat je laat zien dat je als hulporganisatie maar een bescheiden rol kunt spelen, dat je toegeeft dat er ook dingen fout gaan. Wat ontwikkelingsorganisaties doorgaans roepen is volgens Ceelen iets heel anders: geef maar geld, dan lossen wij het wel op. ‘Maar de problemen waar we mee te maken hebben zijn gigantisch. Het verschil dat we daadwerkelijk kunnen maken, is lang niet zo groot als we naar buiten toe suggereren. We lossen het niet op, hoeveel geld je ook geeft.’

Publiciteitscommissie

Bart Maussen komt met een concreet idee: hij vindt dat er gezamenlijk overleg moet plaatsvinden tussen ontwikkelingsorganisaties over de beeldvorming van de sector. Het oprichten van een publiciteitscommissie zou een goed idee zijn. Als je eens in de twee maanden overleg over onderwerpen die te maken hebben met beeldvorming, denkt hij dat je al heel veel problemen zou kunnen ondervangen. Ceelen vindt dat een prima idee, maar weet niet of de sector ooit tot een gezamenlijk standpunt kán komen omdat je zoveel verschillende organisaties hebt. Toch vindt ze het idee de moeite waard omdat we met z’n allen last hebben van het verslechterde imago van ontwikkelingssamenwerking.

Ook op de vraag hoe je Nederlanders weer beter kunt betrekken bij ontwikkelingssamenwerking, volgen interessante antwoorden. Volgens Bart Maussen haken Nederlanders af door de massaliteit, de overkill. De vervreemding die Nederlanders nu ervaren zou niet ontstaan zijn als ze een band hadden opgebouwd met een organisatie. Dan zouden ze die organisatie met ziel en zaligheid verdedigd hebben op het moment dat er kritiek geleverd werd. Je moet donateurs aan je binden, zij moeten ervaren dat ze belangrijk zijn als donateur. Mentaal aandeelhouderschap, noemt Maussen dat.

Interessante gedachte

Ik vind het een interessante gedachte. Ook in mijn eigen Beschouwing in de nieuwe Vice Versa ga ik verder op het onderwerp in en schrijf ik over twee adviezen van de Raad voor Maatschappelijke Ontwikkeling (RMO) die de legitimiteit onderzocht van verschillende soorten maatschappelijke organisaties. Een belangrijke conclusie van de RMO is dat maatschappelijke organisaties een belangrijke stap naar het versterken van hun legitimiteit kunnen zetten door meer aandacht te besteden aan de invulling van de relatie met hun achterban. Dit wordt Voice genoemd.

Organisaties zullen zich moeten toeleggen op het effectiever organiseren van samenwerking, dialoog en discussie met hun achterban en cliënten. Niet als losstaande activiteit maar als essentieel onderdeel van de dagelijkse praktijk. Ze moeten via nieuwe vormen van inspraak doelbewust werken aan de relatie met hun achterban, vindt de RMO.

Nieuwe OxfamNovib campagne

Met deze discussie in het achterhoofd heb ik met interesse kennis genomen van een nieuwe campagne van OxfamNovib die afgelopen week van start gaat. In de campagne ‘Doneer je mening, praat mee’, gaat journalist/tv-maker Stef Biemans op zoek naar het antwoord op een kritische vraag over ontwikkelingssamenwerking. Het filmpje eindigt met de oproep om mee te praten en je mening te doneren. Meepraten kan op de website van OxfamNovib en volgens het persbericht biedt OxfamNovib een kijkje in de keuken. Wat doet de organisatie, hoe pakt de organisatie bepaalde zaken aan, wat zijn de dilemma’s? De organisatie onderkent dat het werk dat zij doet complex is en dat er geen garanties op succes bestaan.

De nieuwe campagne van OxfamNovib sluit naadloos allemaal aan bij wat Maussen en Ceelen zeggen en bij de adviezen van de RMO, en lijkt zo perfect getimed. Is dit het begin van een nieuwe lente als het om de relatie van ontwikkelingsorganisaties met hun achterban gaat en de manier waarop ze communiceren? Zullen andere organisaties gaan volgen? We gaan het zien. Op de site van Vice Versa krijgt u de komende weken iedere maandag een kijkje in de keuken van deze campagne.