Met de hoorzitting nog  vers in het geheugen vraagt vraagt Vice Versa een aantal Kamerleden wat het belangrijkste is dat zij van de experts hebben opgestoken. Het eerste bezoek is aan Tweede Kamerlid Ewout Irrgang (SP). Meerdere standpunten van zijn partij kwamen tijdens de hoorzitting aan bod, zoals de kritiek op het afstoten van arme partnerlanden en het gebrek aan belastingafdracht door bedrijven. 

Ewout Irrgang vond de hoorzitting vooral een bevestiging dat staatssecretaris Ben Knapen selectief geshopt heeft uit het WRR-rapport: ‘Het blijkt dat de staatssecretaris eerst een keuze heeft gemaakt voor de landen die hij als partner wilde houden en pas later de argumenten erbij heeft gezocht. En zelfs die argumenten zijn niet overtuigend.’

De vertegenwoordigers van de WRR-raad, Peter van Lieshout en Robert Went, gaven in de eerste ronde toelichting op het WRR-rapport en beantwoordden vragen van de Tweede Kamerleden. Irrgang was dan ook vooral benieuwd naar hun mening over de vertaalslag die Ben Knapen heeft gemaakt in de focusbrief: ‘Het WRR rapport is de leidraad van het beleid, dus zij waren de belangrijkste sprekers wat mij betreft.’

De armste landen worden verstoten

De kritiek op de landenkeuze is voor Irrgang de belangrijke uitkomst van de hoorzitting. Een aantal partnerlanden waar de SP zich al jaren intensief voor inzet worden nu van de lijst geschrapt: ‘Het is mij echt onduidelijk waarom een land als Indonesië een partnerland blijft, terwijl Congo, Burkino Faso en Tanzania geen steun meer krijgen, terwijl zij tot de armste landen van de wereld behoren”. De SP zal in de aankomende debatten de staatssecretaris hierover aan de tand voelen.

Tevens een belangrijk punt volgens Irrgang was de discussie over de koppeling tussen SRGR en HIV/aids. De motie Hachchi die ging over een duidelijke en sluitende visie over de koppeling tussen deze twee thema’s werd breed gesteund in de Kamer. De staatssecretaris noemt het wel in de Focusbrief, maar zijn visie is niet duidelijk naar de mening van Irrgang: ‘Ik wil concreter zien hoe de koppeling tussen deze twee onderwerpen gemaakt wordt.’

Belastingafdracht

Tijdens de derde ronde kwamen experts uit het bedrijfsleven aan het woord over de invulling die de private sector geeft aan ontwikkelingssamenwerking. Als woordvoerder van zowel ontwikkelingssamenwerking als financiën staat Irrgang bekend om zijn kritische standpunten over (het gebrek aan) fiscale afdracht van bedrijven in ontwikkelingslanden. Tijdens de hoorzitting uitte hij zijn zorgen over de samenwerking tussen het bedrijfsleven en de lokale bevolking. Deze discussie was ontstaan nadat Koos de Bruijn van Tax Justice NL pleitte voor rechtvaardiger belastingsystemen en meer transparantie. Ondanks dat de private sector een stokpaardje is van staatssecretaris Knapen, heeft hij in zijn focusbrief zeer weinig aandacht voor hun belastingafdracht.

In het debat benadrukte Peter Bongaerts van het VNO-NCW dat de private sector een belangrijke bijdrage levert aan de zelfredzaamheid van de lokale bevolking. De private sector legt namelijk de nadruk op partnerschap in plaats van een hulprelatie. Irrgang toonde zich erg kritisch: ‘Je zou er bijna tranen van in de ogen krijgen. Maar wanneer je dan vraagt of ze bereid zijn aanpassingen in het Nederlandse fiscaal beleid te ondersteunen, zodat Nederlandse bedrijven meer belasting afdragen in ontwikkelingslanden, dan geven ze niet thuis.’

Kritisch over partnerschappen

In de laatste ronde met de onderzoekers vond Irrgang de informatie van Verena Bitzer van de Universiteit van Wageningen dan ook erg relevant. Zij heeft haar promotieonderzoek gedaan naar partnerschappen tussen bedrijven, overheden en lokale boeren. Ze was erg kritisch over wie het meeste nut uit deze samenwerking haalde, namelijk niet de lokale boeren maar de bedrijven. Ze pleitte voor meer onderzoek dat duidelijk moet geven over de effectiviteit van deze partnerschappen. Irrgang is verontwaardigd dat het huidige beleid zich focust op publiek-private samenwerking,  terwijl er te weinig onderzoek naar is gedaan is: ‘Het is nu een modebeeld dat de Kamer veel te veel opvolgt.’

Toen de experts over de invulling van eigenbelang werden gehoord kwamen goed de tegenstellingen tussen links en rechts naar voren, aldus Irrgang: ‘In dit soort discussies zie je duidelijk de eigen invulling die alle Kamerleden geven aan eigenbelang. Links kijkt veel meer naar de brede invulling van eigenbelang, inclusief het eigenbelang van wereldwijde solidariteit. Terwijl rechts trots is op zijn eigenbelang en puur economisch kijkt.’