In het Hilton hotel in Amsterdam vond gisteren een ontmoeting op hoog niveau plaats. De top van het Nederlandse bedrijfsleven, ngo’s en het ministerie van Buitenlandse Zaken kwamen bijeen om toekomstige samenwerking te bespreken. De waarde die de deelnemers aan deze zogenaamde ‘Ronde Tafel Bijeenkomst’ hechten, onderstreept het belang van publiekprivate partnerschappen in ontwikkelingssamenwerking.

Het is al lang niet vreemd meer dat een ontwikkelingsorganisatie als ICCO intensief samenwerkt met Ahold. Partnerschappen tussen ngo’s en het bedrijfsleven zijn sinds een paar jaar een snel groeiende trend in de ontwikkelingswereld en deze heeft met het nieuwe beleid  een extra impuls gekregen. Ook al bestaan er al veel individuele samenwerkingsverbanden, het kan natuurlijk altijd beter, dachten ze bij adviesorganisatie Accenture en Plan Nederland. Dus brachten zij de topbestuurders van DSM, Shell, Philips, Heineken en Unilever, de directeuren van Hivos, Oxfam Novib, Cordaid en ICCO en brancheorganisatie Partos bijeen voor een oriënterend gesprek. Vanuit het ministerie van Buitenlandse Zaken waren onder andere staatssecretaris Knapen en Christiaan Rhebergen, ambassadeur voor publiek private partnerschappen en de millenniumdoelen, aanwezig.

Het was de eerste keer dat representanten vanuit ngo’s, multinationals en de overheid elkaar op zo’n hoog niveau spraken over ontwikkelingssamenwerking. Tijdens de bijeenkomst werd een visie besproken over de noodzakelijke uitgangspunten en randvoorwaarden voor alle belanghebbende partijen bij ontwikkelingssamenwerking.

Effectiever gaan samenwerken

De aanwezige ontwikkelingsorganisaties en multinationals willen meer en effectiever gaan  samenwerken om positieve maatschappelijke en economische effecten in ontwikkelingslanden te gaan realiseren. Het plan? De samenwerking naar een hoger plan trekken met een themaspecifieke insteek. Hierbij is gekozen om zich te richten op één thema; voedselzekerheid. Bij zowel de ngo’s als bij de multinationals is hier namelijk ruime kennis en ervaring over aanwezig. Pas in een later stadium is er ruimte voor eventuele andere thema’s. Daarbij zal er een focus zijn op een beperkt aantal landen. De keuze voor deze landen is op dit moment nog niet gemaakt.

Met succes werkten Plan Nederland en Accenture al samen in het REACH-project. In dit project geeft Plan scholing aan kansarme jongeren in grote steden in Vietnam voor beroepen waar op de lokale arbeidsmarkt veel vraag naar is, zoals bijvoorbeeld barman of kamermeisje in een hotel. Met de hulp van Accenture zal Plan dit project uitwerken naar een businessmodel dat inzetbaar is in meerdere landen. De andere aanwezigen zagen direct potentie. Waarom is er eigenlijk niet eerder samengewerkt op deze manier? ‘Dat hebben wij ons ook afgevraagd’ zegt Anja Groenewoud, de Country Managing Director Nederland van Accenture. ‘Deze samenwerking is eigenlijk te danken aan de bezuinigingen. We worden gedwongen creatief te zijn.’

Elkaar nodig hebben

De aanwezige partijen binnen deze publiekprivate samenwerking beklemtonen zich te blijven concentreren op hun kernactiviteiten. Ontwikkelingsorganisaties richten zich vooral op de sociale ontwikkeling, het bedrijfsleven op de economische kant. Staatssecretaris Ben Knapen onderkent dat er soms spanningen kunnen zijn tussen ngo’s en het bedrijfsleven. Maar ook al hebben ze een andere rol te spelen, ze hebben elkaar nodig, vindt hij. Knapen vergelijkt de verschillende rollen van beide partijen als een soort checks and balances.

De overheid ziet zichzelf als ‘matchmaker’: zij verbindt de partijen en stelt daarnaast regels op. Ook wil de regering schaalvergroting stimuleren. Volgens Christiaan Rhebergen zijn de bestaande partnerschappen namelijk nog te gefragmenteerd. Verder kan de overheid bijdragen met financiële middelen om risico’s voor bedrijven weg te nemen. Het gaat hierbij niet zozeer om subsidies, maar meer om innovatieve financieringsinstrumenten. Wat deze precies zijn, moet zich nog uitkristalliseren. Te denken valt aan fondsen en garanties.

Intensief gesnuffeld

Concrete afspraken zijn er deze dag niet gemaakt. Ben Knapen verklaarde dat er vooral ‘intensief gesnuffeld’ werd aan elkaar. Wel vonden de aanwezigen het nuttig om kennis uit te wisselen en van andermans ervaringen te horen. Enthousiast was men ook over het plan om  een database op te zetten waarin bestaande projecten worden uitgewisseld.

Vooral aan de kant van de bedrijven is men te spreken over de samenwerking. Logisch, want zij hebben immers veel baat bij een gezonde en goed opgeleide staff. Of bij producten van een goede kwaliteit. Zo vertelt Tom de Man (Heineken) over een rijstproject dat Heineken is gestart met de ngo EUCORD, waarbij kennis en kunde aan de boeren overgedragen wordt zodat ze op een efficiënte manier rijst kunnen produceren. Deze rijst kan Heineken weer gebruiken in het brouwproces. Een win-win situatie dus: boeren zijn gegarandeerd van een prijs, en Heineken van een kwalitatief goede leverancier.

Aanspreken op eigen handelen

Maar is er nog gesproken over meer gevoelige zaken, bijvoorbeeld over de rol van Shell in Nigeria? Tjipke Bergsma, algemeen directeur van Plan Nederland, is hier stellig over: ‘Moraliteit is wel kort aan de orde geweest. Maar we hebben besloten naar de toekomst te kijken.’

Toch windt Farah Karimi, directeur van Oxfam Novib, er geen doekjes om dat er verschillen bestaan tussen ngo’s en bedrijven. ‘Wij spreken bedrijven erop aan hoe hun eigen handelen is. Het gaat er niet om dat je projecten opzet, maar om wat je in je eigen productieketen doet. Duurzaamheid moet je core business plan zijn: bedrijven moeten een échte keuze maken voor Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen.’ Doen ze dat niet, dan gaat Oxfam Novib zonder aarzelen over tot het voeren van een campagne. ‘Polarisatie zal nog steeds nodig zijn.’ Desondanks benadrukt ook Karimi de positieve effecten van samenwerking en omschrijft ze de uitwisseling als een ‘goed gesprek.’

Oxfam Novib en Unilever zullen het initiatief voor een volgende Ronde Tafel Bijeenkomst nemen. Ook wordt er nagedacht over manieren om het midden- en kleinbedrijf meer te betrekken bij deze ontmoetingen op topniveau.

De organisaties die tijdens de bijeenkomst aanwezig  waren en het initiatief tot effectievere samenwerking ondersteunen zijn:

Ministerie van Buitenlandse Zaken:

Ben Knapen (staatssecretaris)

Christiaan Rebergen (Ambassadeur publiek-privatepartnerschappen)

Thijs Woudstra, Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie EL&I

Robert Petri Hoofd van de afdeling maatschappelijke organisaties van de

Directie Sociale Ontwikkeling

Cordaid: René Grotenhuis (algemeen directeur)

Hivos: Manuela Monteiro (algemeen directeur)

ICCO: Wim Hart (directeur)

OxfamNovib: Farah Karimi (algemeen directeur)

Partos: Alexander Kohnstamm (algemeen directeur)

Plan Nederland: Tjipke Bergsma (algemeen directeur)

Accenture: Anja Groenewoud (Country Managing Director Nederland)

DSM: Femke Weijtens (Company Secretary)

Heineken: Tom de Man (International President Africa& Middle East)

Shell: Peter de Wit (President-Directeur Shell Nederland)

Unilever: Peter ter Kulve (CEO Unilever Benelux)