Met de vijf miljoen euro die staatsecretaris Knapen extra gaat korten op onder andere het subsidiepotje SBOS (Subsidiefaculteit voor Burgerschap en Ontwikkelingssamenwerking) en het NCDO, doet hij geen recht aan het belang van draagvlakversterking. Want mondiale burgers krijg je niet vanzelf, schrijft Frederique Kram van de EEN-campagne.

Laten we weer eens een ‘linkse hobby’ bespreken: ontwikkelingsgeld uitgeven in Nederland. Steeds vaker wordt het gezien als verspilling om ontwikkelingsgeld te besteden aan draagvlakversterking hier. Dit onder het motto dat we het geld beter direct kunnen besteden aan projecten in ontwikkelingslanden. Hierbij maakt men de fout draagvlakversterking te zien als een doel op zich, in plaats van als een middel. Een naar mijn mening noodzakelijk en effectief middel om ongelijkheid te bestrijden. Ook ‘hier’ zijn er veranderingen nodig, om ontwikkeling ‘daar’ te stimuleren. Armoede help je niet alleen de wereld uit door projecten op te zetten in ontwikkelingslanden. Armoede wordt namelijk voor een groot deel veroorzaakt door ons consumptiegedrag en doordat het Westen bijvoorbeeld de markt blijft verstoren en oneerlijke (handels)verhoudingen in stand houdt. Naast de halvering van het budget voor draagvlakversterking in 2009, bezuinigt staatssecretaris Knapen nog eens vijf miljoen extra op wat het kabinet tegenwoordig graag mondiaal burgerschap noemt. Onbegrijpelijk en in tegenspraak met het belang dat het kabinet zelf hieraan toekent.

In beweging komen

De betrokkenheid van overheid, bedrijven en burgers in het westen bij mondiale vraagstukken is essentieel voor structurele veranderingen wereldwijd. Door hier met draagvlakversterkende activiteiten constant op te wijzen, komt men in beweging. Een succesvol voorbeeld hiervan is de Groene Sint-campagne van Oxfam Novib. Naast een lobby richting winkelketens, riep de Groene Sint Nederlanders op om alleen ‘eerlijke’ chocoladeletters te kopen. Sindsdien zijn vrijwel alle winkels in Nederland overgestapt op letters die geheel of gedeeltelijk gemaakt zijn van eerlijke en duurzame cacao. De boeren achter de letters ontvangen nu een fatsoenlijke prijs voor hun cacao. De Groene Sint verbond op een aansprekende manier de koopdrift in december met de mogelijkheid iets te doen voor de allerarmsten.

Wat bedoelen we eigenlijk met ‘draagvlak’? Een bruikbare definitie vind ik die van Develtere: ‘draagvlak is de al dan niet door kennis gedragen houding en gedrag ten opzichte van de doelen van internationale samenwerking’. Vroeger ging draagvlak voornamelijk over kennisoverdracht. Intussen weten we dat de vroegere theorie niet strookt met de werkelijkheid. Namelijk als je de doelgroep dingen vertelt die ze nog niet wisten (kennis), ze dat daarna van je aannemen en op grond daarvan de attitude (houding) aanpassen en hun gedrag veranderen. Helaas werkt beïnvloeding niet zo makkelijk. Veel van deze processen vinden tegelijkertijd of helemaal niet plaats. Draagvlak is een complex geheel van de drie componenten kennis, houding en gedrag. Het is eerder uitzondering dan regel dat verandering van houding een verandering van gedrag bepaalt. Onder andere om spanning tussen gedrag en houding op te heffen, passen mensen hun houding niet zelden aan hun gedrag aan. Daarom stuurt EEN met de handelingsperspectieven die zij aanbiedt in de EENshop direct aan op gedrag.

Geen recht doen

Met de vijf miljoen euro die staatsecretaris Knapen extra gaat korten op onder andere het subsidiepotje SBOS (Subsudiefaculteit voor Burgerschap en Ontwikkelingssamenwerking) en het NCDO, doet hij geen recht aan het belang van draagvlakversterking. Dat terwijl hij zelf nog meegeschreven heeft aan het WRR rapport ‘Aan het buitenland gehecht’. Het buitenlandbeleid moet zich volgens dit rapport gaan richten op een collectieve vooruitgang van de wereld als geheel. Hierbij spelen de staat en de markt een rol, maar ook burgers hebben grote invloed op de global public goods: zaken die alleen collectief aan te pakken zijn, zoals het klimaat en voedselzekerheid. Tegenwoordig is er veel aandacht voor civic driven change door burgers in het Zuiden: veranderingsprocessen die opgezet en geleid worden door mensen zelf. Maar niet alleen zij moeten gestimuleerd worden om zich in te zetten, juist ook ‘onze eigen burgers’ hebben een belangrijke rol te vervullen als het gaat om gemeenschappelijke problemen die het individuele belang overstijgen. Actieve mondiale betrokkenheid van Nederlanders is cruciaal, zo leek ook Knapen te vinden toen hij meeschreef aan dit WRR rapport. Om deze betrokkenheid te vergroten zijn draagvlakversterkende activiteiten van groot belang. Erg jammer dat dit niet is terug te zien in het budget dat hij hiervoor heeft gereserveerd.