Afgelopen vrijdag werd Serious Request afgerond. Stefan Verwer, directeur Lokaalmondiaal, gaf in ‘Stop Aids Acties Now’ zijn reactie op deze ‘zoveelste AIDSlobby’. Vice Versa vroeg om een reactie van het Rode Kruis.

‘Serious Request vraagt jaarlijks samen met het Rode Kruis aandacht voor een stille ramp. Een ramp waar weinig aandacht voor is en waar normaal geen euro voor binnenkomt. Het doel van deze actie is niet om een structurele oplossing voor de aidsproblematiek te vinden, maar om een toekomst te geven aan de stille slachtoffers van aids in Afrika, namelijk de kinderen die een of beide ouders aan de ziekte hebben verloren. Met het verlies van hun ouders worden ze beroofd van hun toekomst en daar willen het Rode Kruis en 3FM met 3FM Serious Request iets aan doen.

Holistische aanpak

Het Rode Kruis hanteert hierbij een holistische aanpak en streeft naar duurzame hulpverlening. Het doel is altijd om deze kinderen en/of hun verzorgers zo snel mogelijk weer op eigen benen te kunnen laten staan. Dat begint vaak met voedselverstrekking aan de meest kwetsbare weeskinderen die verzwakt zijn of die aids medicatie hebben, omdat voedsel essentieel is voor de effectiviteit van de medicatie.

Op het moment dat een kind weer is aangesterkt, wordt gekeken naar een structurele oplossing door de familie te ondersteunen met schoolspullen en inkomensgenererende activiteiten. Dit doen we bijvoorbeeld door een oma te ondersteunen bij het opstarten van een winkeltje om een eigen inkomen te verdienen zodat ze de zorg voor haar kleinkinderen kan dragen. En door kinderen een schooluniform te geven, wat verplicht is in Afrika, zodat ze weer naar school kunnen gaan en daarmee een toekomstperspectief hebben. Deze activiteiten gaan hand in hand met de organisatie van HIV-testbijeenkomsten in de lokale gemeenschappen  en het geven van voorlichting om te voorkomen dat kinderen en ouders met HIV besmet raken of het virus ongemerkt doorgeven.

Kortom, allemaal activiteiten die erop gericht zijn om deze weeskinderen op de lange termijn een toekomst te geven en zelfredzaam te maken.

Betaalbare medicijnen

Dhr. Verwer roept op tot het voeren van actie voor betaalbare medicijnen. Wij erkennen dat dit nog altijd een probleem is, al is de beschikbaarheid van betaalbare medicatie in de afgelopen vijf jaar sterk verbeterd. Maar zoals eerder benoemd, Serious Request 2010 zamelt geld in voor weeskinderen door aids in Afrika. Dit gaat om HIV-positieve, maar zeker ook om HIV-negatieve kinderen, die we een toekomst terug willen geven door ze opvang, scholing en een inkomen te bieden. Het Rode Kruis verstrekt hierbij zelf geen HIV/Aids-medicatie vanuit de gedachte dat dit een verantwoordelijkheid is van de overheid en dat medicatie duurzamer is als dit structureel binnen het gezondheidszorgsysteem van de overheid is opgenomen. Als hulporganisatie kunnen we ons niet committeren aan een levenslange medicatieverstrekking voor miljoenen mensen, dat is een verantwoordelijkheid die we niet kunnen en niet willen dragen. Wel bieden we de randvoorwaarden om te zorgen dat medicatie effectief is.

Zo zie je bijvoorbeeld in Oeganda dat HIV/Aids medicatie in principe via de overheid gratis beschikbaar is. De Oegandese overheid stelt echter twee voorwaarden om kinderen in het medicatieprogramma op te nemen: 1) ze moeten voldoende te eten hebben en 2) ze moeten een verzorger hebben die een consistente inname van de medicatie begeleid, omdat de medicatie anders niet effectief is. Juist deze twee randvoorwaarden vormen een probleem voor weeskinderen of kinderen met een verzwakte ouder door HIV/Aids. De Rode Kruis vrijwilligers helpen met extra voedsel en de inname van medicijnen waardoor deze kinderen kunnen worden opgenomen in het medicatieprogramma van de overheid en daarmee een toekomst hebben.

Economische ontwikkeling

Stefan Verwer roept tot slot op tot een wijziging van het economisch beleid ten aanzien van ontwikkelingslanden. Het is niet aan het Rode Kruis om hier invloed op uit te oefenen. Het Rode Kruis is een humanitaire hulporganisatie die hulp biedt aan mensen in nood, waar ook ter wereld, zonder aanzien des persoons. En met Serious Request 2010 richten we ons op de weeskinderen door aids in Afrika die we een toekomst willen geven. Hierbij is ieder kind dat we een toekomst  terug kunnen geven er één. En nee, dat is geen doekje voor het bloeden, want dat kunnen we op grote schaal doen door miljoenen lokale vrijwilligers wereldwijd die deze hulpverlening  in zelfs de meest afgelegen gemeenschappen in Afrika persoonlijk kunnen bieden. Het is fantastisch om te zien dat zo veel mensen in Nederland daaraan bij willen dragen.

Programma

Het aantal kinderen dat hulp zal ontvangen, is op dit moment nog niet aan te geven, want dat is afhankelijk van de opbrengst van Serious Request 2010. De duur en de hulp verschilt daarnaast per kind en richt zich in algemene zin op zorg, onderwijs en inkomen. Zoals benoemd, is het streven om een kind en/of familie zo snel mogelijk op eigen benen te laten staan. Dit kan door bijvoorbeeld een pleegouder/verzorger te ondersteunen bij het opstarten van een winkeltje om een eigen inkomen te genereren zodat deze de zorg voor de weeskinderen kan dragen (gem. 200 euro).  Of door kinderen een schooluniform (6 euro en verplicht in Afrika )te geven zodat ze naar school kunnen gaan en daarmee een toekomstperspectief hebben. Ieder jaar wordt een volledige verantwoording gegeven van de besteding van het geld van Serious Request op de websites van 3FM en het Rode Kruis, dus komend jaar zullen we daar absoluut meer over kunnen vertellen (zie voor de verantwoording van Serious Request 2009: www.rodekruis.nl.

De hulpverlening van het Rode Kruis richt zich in principe altijd op de meest kwetsbaren, in dit geval de meest kwetsbare kinderen die slachtoffer zijn geworden van aids. In samenspraak met de gemeenschap wordt afgestemd welke kinderen in aanmerking komen voor hulp van het Rode Kruis en op basis van welke ‘criteria’ deze kinderen als meest kwetsbaar worden gedefinieerd. In dit geval dus kinderen die een of beide ouders aan aids hebben verloren en eventueel ook zelf besmet zijn met HIV. Door dit in samenspraak met de gemeenschap te doen, ontstaat er dus ook geen onrust of onduidelijkheid over waarom het ene kind wel hulp krijgt en het andere kind niet. Rode Kruis vrijwilligers hanteren hierbij een lijst met namen van de betreffende kinderen en/of eventuele ouders of verzorgers die voor hulp in aanmerking komen, waarop wordt bijgehouden wie bij de distributie aanwezig is geweest en hulp heeft ontvangen.
Nagenoeg ieder land ter wereld heeft een eigen Rode Kruis vereniging, met lokale vrijwilligers, in totaal 100 miljoen wereldwijd. Deze vrijwilligers maken een persoonlijke manier van hulpverlening mogelijk. Het zijn lokale mensen, ze spreken de taal, kennen de cultuur, wonen in de buurt en hebben dus een groot vertrouwen binnen de gemeenschap, wat vooral bij een thema als aids, waar een groot taboe op rust, erg belangrijk is. Op het moment dat kinderen een of beide ouders verliezen aan aids, dan bereikt dit bericht vaak snel de vrijwilliger die daar in de buurt woont, of het kind of de pleegouder zoekt zelf hulp bij de Rode Kruis vrijwilligers in zijn/haar buurt. De familie wordt vervolgens opgenomen in het hulpprogramma van het Rode Kruis. Een vrijwilliger ontfermt zich gemiddeld over zo’n 8-10 kinderen en kijkt samen met de kinderen en de eventuele ouders/verzorgers welke hulp het meest nodig is. Heel praktisch gaat dit door middel van regelmatige thuisbezoeken, waarbij de vrijwilligers bijvoorbeeld hulp bieden in het huishouden, helpen met koken en wassen, psychosociale ondersteuning geven of een kind of ouder verzorgen als deze ziek is of vervoer nodig heeft naar het ziekenhuis. Daarnaast mobiliseren de vrijwilligers de gemeenschap om zich te laten testen op HIV, begeleiden ze deze testbijeenkomsten in de lokale gemeenschappen en geven ze voorlichting over hoe je kunt voorkomen dat je HIV krijgt of het doorgeeft aan een ander.

Duurzaamheid

Zoals eerder benoemd, het Rode Kruis streeft altijd naar duurzame hulpverlening. Als we bijvoorbeeld kijken naar voedseldistributies dan vinden deze plaats aan de meest kwetsbare weeskinderen (en hun verzorgers) die verzwakt zijn en/of die aids medicatie hebben, omdat voedsel essentieel is voor de effectiviteit van de medicatie. Op het moment dat een kind  of ouder/verzorger weer is aangesterkt, wordt gekeken naar een structurele oplossing door de verzorger (of het kind als hij/zij er helemaal alleen voor staat) te ondersteunen met inkomensgenererende activiteiten, waardoor ze hun eigen inkomen kunnen verdienen en niet meer afhankelijk zijn van de hulpverlening van het Rode Kruis. Dit gaat hand in hand met voorlichting en preventiemaatregelen. Zo mobiliseren Rode Kruis vrijwilligers kinderen en ouders om zich te laten testen op HIV, begeleiden ze deze testbijeenkomsten ism het ministerie van gezondheidszorg in de lokale gemeenschappen en geven ze voorlichting over hoe je kunt voorkomen dat je HIV krijgt of het doorgeeft aan een ander. Denk hierbij ook aan voorlichting aan zwangere vrouwen hoe ze kunnen voorkomen dat ze het virus doorgeven aan hun kindje voorafgaand, tijdens of na de bevalling.

Nee, zoals aangegeven, is het doel van het Rode Kruis om mensen en kinderen zo snel mogelijk op eigen benen te laten staan en hen een toekomst te geven. Dit doen we door ze zorg, onderwijs en inkomen (dmv opleiding/inkomensgenererende activiteiten) te bieden, wat resulteert in zelfredzaamheid. Als we kijken naar zelfwaardigheid, dan is dit ook een belangrijk aspect binnen de hulpverlening van het Rode Kruis aan weeskinderen door aids. Zo bieden de vrijwilligers veel psychosociale hulp en organiseren ze bijv. wekelijks bijeenkomsten van de Young Positive  Club. Dit is een activiteitenclub voor kinderen die hun ouders hebben verloren aan aids of die zelf besmet zijn met HIV waar kinderen even zichzelf kunnen zijn, hun verhalen delen zonder dat ze worden gestigmatiseerd en samen dansen en zingen om alle dagelijkse zorgen los te laten en weer even kind te zijn.

Community Based

De familie en community worden sterk betrokken in de opvang en zorg voor de kinderen. Kinderen groeien het liefst op in hun vertrouwde omgeving . Op het moment dat kinderen er helemaal alleen voor staan doordat ze beide ouders aan aids hebben verloren, gaat de Rode Kruis vrijwilliger uit de buurt samen met de kinderen op zoek naar een (ver) familielid die hen kan opvangen. Dit kan een oma, tante, zwager of nicht  zijn. Deze familieleden komen daardoor wel opeens onder grote economische druk te staan doordat ze een extra aantal monden moeten voeden.  Daarom ondersteunt het Rode Kruis niet alleen de weeskinderen, maar ook de familieleden die zich over hen ontfermen, zodat ze niet naar een weeshuis hoeven. Samen met de weeskinderen en eventuele familieleden kijken de vrijwilligers van het Rode Kruis hoe ze hen het beste kunnen helpen, bijv. tijdelijk met eten en schoolspullen en structureel met een vakopleiding tot bijv. kleermaker en een naaimachine zodat ze een eigen bedrijfje kunnen opstarten. Dit verschilt per kind en per opvangsituatie.

Ook wordt de community  aangesproken op  hun verantwoordelijkheid om zorg te dragen voor kwetsbare kinderen. Zo zie je vooral bij weeskinderen die aids hebben of kinderen die een ouder hebben die ernstig is verzwakt door aids, dat de vrijwilligers ook buurtbewoners trainen om eerste hulp te geven en te helpen bij de inname van de medicatie, zodat de familie niet alleen afhankelijk is van de zorg van de vrijwilliger. Met goede voedselondersteuning en consistente inname van medicatie , kunnen kinderen of verzorgers snel weer opknappen en aansterken om vervolgens weer hun school of werk op te pakken.

Serious Request

Wat we willen communiceren is dat er wereldwijd meer dan 15 miljoen kinderen zijn die een of beide ouders aan aids hebben verloren en dat deze kinderen hulp nodig hebben. Centrale boodschap hierbij is dat ieder kind dat we een toekomst teruggeven er een is. En dat iedere euro telt en goed besteed word. We pretenderen hierbij niet dat we het probleem op kunnen lossen, maar wel dat we met dit geld heel veel kinderen een toekomst terug kunnen geven en dat we dit op grote schaal kunnen doen door de miljoenen lokale vrijwilligers van het Rode Kruis.‘