De stemmingen over de begroting voor Buitenlandse Zaken leverde het genderbeleid 5 miljoen euro op en twee belangrijke moties over vrouwen in conflictgebieden. Elisabeth van der Steenhoven, directeur van WO=MEN Dutch Gender Platform, is tevreden. Ze kijkt terug op een hectische lobbyperiode. Maar niet een moeilijke: ‘Het bewijs dat gender ontzettend belangrijk is ligt op straat. Je hoeft politici er alleen maar op te wijzen.’

5 Miljoen euro naar het MDG-3 fonds en twee belangrijke moties over vrouwen in conflictgebieden aangenomen. Gender kan hiermee toch zeker wel de grote winnaar van het begrotingsdebat genoemd worden? Ja, samen met aandacht voor HIV-AIDS en sexuele en reproductieve rechten, beaamt Elisabeth van der Steenhoven, directeur van WO=MEN Dutch Gender Platform, een netwerk dat NGO’s, bedrijven en individuen met elkaar verbindt die zich inzetten voor gelijke kansen voor mannen en vrouwen. ‘Alle punten die er waren op het gebied van gender kwamen er doorheen. Er waren eerst zelfs vier moties ingediend die over gender gingen; uiteindelijk zijn die teruggebracht tot twee. En meer dan de helft van de betogen ging over gender en andere zaken die met name vrouwen raken. De aandacht was echt overweldigend.’

Het amendement maakt extra financiële middelen vrij voor het MDG-3 fonds, een fonds voortkomt uit Millenniumdoel 3 (gelijke kansen voor vrouwen en meisjes) en dat door voormalig minister van Ontwikkelingssamenwerking Koenders is opgericht. NGO’s en bedrijven kunnen een beroep doen op dit fonds door projecten in te dienen die zich richten op de verbetering van de positie van vrouwen. Elisabeth van der Steenhoven is niet alleen blij met de financiële investering investering, maar ook met de beleidsinhoudelijke moties die zich richten op VN-Resolutie 1325 over vrouwen, conflict en veiligheid.

Beleid goed gecorrigeerd

Toen de regering in september net aan was getreden zag de toekomst voor gender er nog niet zo rooskleurig uit. Ook op deze site was een artikel te lezen waarin gender-experts van onder andere ICCO en OxfamNovib zich ernstige zorgen maakten of gender nog wel de aandacht zou krijgen die het verdiende, en die het tijdens het beleid van oud-minister Koenders ook gekregen had. Van der Steenhoven: ‘In tegenstelling tot de internationale trend was er in het begin van het beleid heel weinig aandacht voor gender. In de eerste Rijksbegroting zou er voor 14 miljoen euro gekort worden op genderbeleid en er werd zeer weinig over het belang van gender gesproken. Dat was echt idioot: het is al zo’n klein potje en als je er dan nog minder geld insteekt, blijft er niets over.’

Maar tot grote opluchting van Van der Steenhoven ziet Ben Knapen het belang van gender in en heeft hij het beleid gecorrigeerd door gender als specifiek aandachtgebied te noemen en het budget met 7 miljoen te verhogen, waar na het Kamerdebat nog eens 5 miljoen euro bij opgeteld kan worden. ‘De begroting voor 2011 is in grote hectiek tot stand gekomen. We zijn ontzettend blij dat de fouten die toen zijn gemaakt, zijn gecorrigeerd. Ben Knapen heeft een heel duidelijk signaal afgegeven: we zitten in de 21^e eeuw, dit soort beleid is echt niet meer van deze tijd. In de basisbrief en ook tijdens het Wetgevingsoverleg bleek dat hij zich in gaat zetten voor gender binnen alle thema’s van beleid, zoals landbouw en economische ontwikkeling, en er zal ook een krachtig apart genderbeleid worden ontwikkeld. De staatssecretaris heeft het beleid goed gecorrigeerd en daarbij is er een ongelooflijk signaal van de Kamer gekomen: echt indrukwekkend.’

Beter en efficiënter

Blij is Van der Steenhoven dus met de aandacht die er nu weer is voor de man/vrouw verhoudingen in de wereld, maar ze vindt het ook volkomen vanzelfsprekend. Door gender in je beleid op te nemen, word je volgens haar beter en effectiever. Ze legt uit: ‘De regering wil inzetten op landbouw. Tachtig procent van de boeren zijn vrouw, maar slechts een miniem deel van de vrouwen heeft het recht om grond te bezitten. Je kunt eindeloos gaan leuren met verbeterd zaad en oogsttechnieken, maar als je er niet voor zorgt dat vrouwen grondrechten krijgen, verdampt volgens de Wereldbank twintig procent van het geld: zonde van het geld. Daarnaast is veiligheid een van de speerpunten van beleid: vrouwen zijn cruciaal in conflictpreventie, transformatie en resolutie. En hetzelfde geldt voor economische ontwikkeling: vrouwen zijn een belangrijke  motor van de formele en informele economie.’

Het is dus volledig in lijn met het coherentiebeleid om oog te hebben voor de positie van vrouwen en meisjes, zo denkt Van der Steenhoven. ‘Het is reality hitting in: zonder ook aandacht te schenken aan gender heeft het geen zin om het over internationale samenwerking te hebben. En gaat hier niet alleen maar om een principe kwestie: als je het puur utilitair bekijkt, volgens neo-liberaal uitgangspunt, is het gewoon verkwisting om niet op gender te letten. Dat is ook de reden waarom de Tweede Kamer gehakt heeft gemaakt van het   beleid en Ben Knapen zelf ook de fouten heeft rechtgezet.’

Het bewijs ligt op straat

En wat is haar eigen rol hierin geweest? Elisabeth van der Steenhoven heeft zich de afgelopen weken en maanden vol energie ingezet om gender op de agenda te krijgen. Maar zelf relativeert ze liever haar rol. ‘Dat het thema zo hot was, komt niet door een of andere lobby, maar door het inzicht dat er is dat gender zo ontzettend belangrijk is. Bewindslieden tellen gewoon 1 en 1 bij elkaar op. In tijden van bezuinigingen moet je heel goed kijken waar je je geld aan uitgeeft. Met een rekenmachine kun je zo uitrekenen dat wat je investeert in gender, dubbel zo hard loont.’

In die zin was de lobby van WO=MEN ook helemaal niet zo moeilijk, zo vindt Van der Steenhoven. ‘Het bewijs ligt gewoon op straat, je hoeft politici er slechts op te wijzen. Andere landen doen ontzettend veel op het gebied van gender. De motivatie, kennis, dynamiek en inzet kwam van onze partners wereldwijd, die ontzettend veel verder zijn gevorderd dan Nederland.’

Niet een moeilijke lobby dus, maar wel kijkt Van der Steenhoven terug op een hectische periode: steeds wijzigende agenda’s  (eerst zou het begrotingsoverleg midden november plaatsvinden; vervolgens werd bekend dat het half december zou gebeuren, maar was het volkomen onduidelijk welke dagen ontwikkelingssamenwerking aan bod zou komen; toen opeens een Wetgevingsoverleg op 6 december er tussendoor); voortdurend veranderende moties en amendementen en daarbij de chaos van wisselende bondgenootschappen tussen Kamerleden. Maar een periode met een resultaat waar ze tevreden over kan zijn – ook al kan het bedrag dat naar gender gaat voor de vrouwenvoorvechtster nooit genoeg zijn.

En wat nu? De leden van WO=MEN  en hun partners zullen Ben Knapen en zijn beleid natuurlijk goed in de gaten gaan houden en hem aan zijn woord houden. ‘En op het moment dat het niet wordt toegepast, trekken we aan de bel.’