Iedere vrijdagmiddag laat hoofdredacteur Marc Broere de afgelopen week de revue passeren. Met deze week zijn bezoek aan oud-ontwikkelingswerker Willem Zevenbergen, de oproep van verschillende politieke partijen om de barricades op te gaan om te protesteren tegen bezuinigingen op ontwikkelingssamenwerking, en het probleem van talentvolle jongeren die er nu als eerste uitvliegen bij ontwikkelingsorganisaties.

Mijn week begon goed met een bezoek aan Willem Zevenbergen op de zondagochtend.

Ik moest drie kwartier fietsen over een winderige dijk om in Herwen te komen, waar Zevenbergen en zijn vrouw Bertie na hun pensioen zijn neergestreken. Willem Zevenbergen is iemand die ik in mijn journalistieke loopbaan vaak geïnterviewd heb. In mijn boek Berichten over Armoede staat zelfs een heel hoofdstuk over hem (hoofdstuk 5: terug naar het front). Zoals je mensen hebt die een goede neus hebben voor sigaren of wijnen, heeft Zevenbergen die voor goede ontwikkelingsprojecten. De inmiddels 76-jarige oude meester is directeur geweest van SNV, topambtenaar van Buitenlandse Zaken en heeft als consultant honderden projecten geëvalueerd.

Zevenbergen is ook de man van de openingsquote op de achterflap van mijn boek. ‘Ontwikkelingssamenwerking is tot op de dag van vandaag een gevecht tussen bottom-uppers en top-downers. Tussen degenen die de wensen van de lokale bevolking serieus nemen en degenen die vanuit hiér menen te kunnen bepalen hoe de mensen zich dáár moeten ontwikkelen.’ Terwijl we koffie dronken en een sigaartje rookte, vertelden Zevenbergen en zijn vrouw Bertie mooie verhalen over ontwikkelingswerk.

Hij kijkt met lede ogen aan hoe de goede naam van de Nederlandse ontwikkelingssamenwerking onder druk staat en hoe het draagvlak aan het afnemen is.

Eén verhaal op de zondagochtend bleef mij in het bijzonder bij. Zevenbergen was topambtenaar op het ministerie en kreeg een project van toenmalig-minister Eegje Schoo onder ogen waar hij zijn handtekening onder moest zetten. Het ging om de levering van drie trawlers aan India. Zevenbergen liet zijn dienst een onderzoek uitvoeren, waaruit bleek dat deze Nederlandse trawlers een bedreiging zouden vormen voor de broodwinning van 30.000 arme Indiase vissers. Hij weigerde zijn handtekening te zetten, tot ongenoegen van minister Schoo. ‘Maar Eegje, de doelstelling van het Nederlandse ontwikkelingsbeleid is armoedebestrijding. Dan gaan we toch geen project ondersteunen dat de broodwinning van 30.000 vissers bedreigt?’

Zevenbergen trok zijn conclusies, nam ontslag en begon voor zichzelf als consultant. Ik denk dat ook onder deze regering betrokken ambtenaren op Buitenlandse Zaken de komende jaren in gewetensnood zullen komen. Ik ben erg benieuwd hoe ze hiermee om zullen gaan. Vice Versa is erg benieuwd naar hun verhalen, ook als ze anoniem zijn.

De barricades op

Verder gebeurt er momenteel van alles in de sector. De hele week hebben we verslag gedaan van verschillende debatten en seminars in het land. Al deze debatten zaten propvol en er was geen toegangsplek meer over. Een teken dat de discussie over ontwikkelingssamenwerking echt terug is. Tijdens het debat van de Evert Vermeer Stichting (EVS) van afgelopen dinsdag riepen Ewout Irrgang (SP), Sjoera Dikkers (PvdA) en Peter Heintze (EVS) eensgezind op om weer de barricades op te gaan. Waarom zien we wel bedreigde kunstenaars op het Malieveld maar geen betrokken wereldburgers meer? Ik ben het erg met hun oproep eens. Het is nu echt tijd om te gaan staan voor de principes waar ontwikkelingsorganisaties zeggen voor te staan. En dit hadden ze natuurlijk al jaren eerder moeten doen. Het is jammer dat ze pas in actie lijken te gaan komen nu ze zelf mensen moeten gaan ontslaan als gevolg van de MFS-uitslag.

Fris bloed

Tot slot is er nog iets waar ik me zorgen over maak. De afgelopen week heb ik van verschillende jonge talenten bij ontwikkelingsorganisaties gehoord dat ze vanwege de bezuinigingen waarschijnlijk worden ontslagen of hun contract niet wordt verlengd. Het zijn nu net weer die mensen waarvan ik denk: die heb je nodig om echt te vernieuwen, om een nog betere ontwikkelingssector te krijgen. En wat fantastisch dat deze hele goede mensen in de ontwikkelingssamenwerking willen werken.  Maar juist zij vliegen er als eerste uit, terwijl de veertigers en vijftigers vanwege hun lange dienstjaren gewoon blijven zitten. Enerzijds begrijp ik het, anderzijds voelt dit erg verkeerd. Want als de ontwikkelingssector wil overleven heeft het echt heel snel fris bloed nodig. Ook dit debat wil ik graag op de Vice Versa website en in het blad blijven voeren. Maar mijn tip voor het weekend is echt: laat die jonge mensen zitten en geef hen de mogelijkheden. Want zij zijn het die de sector kunnen verversen en verbeteren.