Acht ontwikkelingsorganisaties streden donderdag om de Innovatieaward 2010. PSO daagde de deelnemers uit om te presenteren hoe zij innovatie mogelijk maken binnen hun organisatie en programma. Solidaridad won de prijs. De organisatie ontwikkelde een collectieve leermethode aan de hand van behoeften uit de praktijk.

Alle deelnemende organisaties gaven een korte presentatie, waarin zij de andere deelnemers moesten overtuigen. Ze werden beoordeeld op de uitvoering, de gunstige randvoorwaarden, de effecten en de leerprocessen die tot innovatie leiden. De acht organisaties die meededen waren World Population Foundation (WPF), Social Trade Organization (STRO), ICCO, International Institute for Communication and Development (IICD), Agriterra, dance4Life, IKV Pax Christi en natuurlijk winnaar Solidaridad.

Grote Oren

Solidaridad gaf trainingen aan Indiase textielfabrikanten om sociale omstandigheden en milieubeleid  binnen de fabrieken te verbeteren. De workshops bleken echter weinig effect te hebben in de praktijk. In de zoektocht naar verbetering startte de organisatie een open discussie binnen het eigen team en met Indiase partners. Daaruit werd de user group-methodologie geboren, waarbij fabrikanten in groepen van 10 ervaringen gingen uitwisselen en samen gingen leren. Dat bleek goed aan te sluiten bij lokale behoeften en maakte uitwisseling van ideeën tussen zeer diverse partners mogelijk. In de fabrieken die deelnamen aan de user groups was duidelijk sociale verbetering te zien. ‘Jullie hebben grote oren’, zeiden Indiase partners tegen Solidaridad-medewerker Janet Mensink. Dat vond ze het grootste compliment dat ze kon krijgen.  ‘We horen vaak dat we een grote mond hebben, maar echt goed kunnen luisteren is ontzettend belangrijk.’

Inmiddels participeren al 50 fabrieken in de user groups en Solidaridad is bezig het programma uit te breiden naar andere gebieden. ‘We richtten ons aanvankelijk alleen op milieu maar willen nu ook sociale onderwerpen behandelen, die moeilijk bespreekbaar zijn’, zegt Mensink. De methode is zo effectief dat multinationals als H&M hun toeleveranciers adviseren om aan het programma deel te nemen. Dat leidt ook weer tot nieuwe financieringsmogelijkheden in de commerciële sector.

Solidaridad werd geprezen om haar open cultuur, waarin ruimte is voor verandering. De andere organisaties vonden de uitwisseling tussen verschillende deelnemers van het programma erg sterk en noemden de stap van training naar collectief leren vernieuwend. Mensink denkt dat haar organisatie heeft gewonnen omdat innovatie op verschillende niveaus wordt doorgevoerd. ‘Het programma is niet alleen vernieuwend op projectniveau, maar heeft ook effect op de organisatie zelf’, zegt ze. ‘Het laat zien hoe innovatie geïntegreerd kan worden op alle niveaus van de organisatie.’ Daarnaast denkt ze dat het programma heel veel innovatieve elementen in zich heeft die ook in de presentaties van anderen aanwezig waren.

Global partnership

Er waren veel elementen die steeds terugkwamen in de verschillende presentaties. Het hebben van grote oren bleek één van de kernthema’s van innovatie. ‘Door goed te luisteren kun je stuiten op basale, onderliggende problemen’, zei Saskia Harmsen van IICD. ‘Dat leidde bij ons programma in Mali tot een nieuwe projectfocus en uiteindelijk betere resultaten.’

Verschillende organisaties lieten zien hoe ervaringen in projectlanden leidden tot structurele veranderingen in de organisatie zelf. ‘Als een programma niet werkt zoals werd verwacht, moet er ruimte zijn voor verandering’, vond Hilde Kroes van WPF. Binnen het team en ook in de relatie met partners proberen de deelnemers een klimaat te creëren waarin kan worden geëxperimenteerd en waarin dus ook gefaald mag worden. Een hele opgave in een tijd waar alles wordt gemeten aan de hand van resultaten.

Daarnaast staan de organisaties open voor grote veranderingen in het veld. Welke plaats zullen noordelijke NGO’s gaan innemen in de toekomst? vroeg Kroes zich in haar presentatie af. ‘Moeten we niet volledig toe naar Zuid-Zuid relaties?’ Dat kon volgens de deelnemers leiden tot een nieuw global partnership waarbij de noordelijke NGO’s alleen een ondersteunende rol spelen. ‘Onze partners zijn leidend in de lange termijn visie’, zei Mascha Middelbeek van Agriterra.

Ruimte voor vernieuwing

‘Een bijeenkomst van creatieve denkers brengt een energie met zich mee die organisaties inspireert en op nieuwe ideeën brengt’, zei Anneke Maarse van PSO. Met het uitreiken van de award wil de organisatie het belang van innovatie onderstrepen en de inspanningen belonen. PSO startte drie jaar geleden met een innovatiefonds. ‘We willen ruimte scheppen voor vernieuwing’, zei Maarse. ‘De nadruk ligt tegenwoordig zo op de resultaten dat daar te weinig aandacht naartoe dreigt te gaan.’

De verkiezing  van de Innovatieaward 2010 was een mooie afsluiting van een driejarige beleidsperiode, PSO heft het innovatiefonds dit jaar uit eigen beweging op. ‘De noodzaak van het fonds is verdwenen’, vond Maarsse, ‘omdat het stimuleren van innovatie is geintegreerd in de instrumenten die PSO aanbiedt.’ PSO wil wel doorgaan met het stimuleren van vernieuwing. ‘Er is nog steeds heel veel te doen rond innovatie’, aldus Maarse. Volgende week wordt de prijs feestelijk uitgereikt aan Solidaridad, tijdens het 25 jarig jubileum van PSO.

Kijk voor meer informatie op de www.pso.nl