De bezorgdheid dat Nederland internationale reputatieschade oploopt door Geert Wilders’ provocerende uitspraken over de islam neemt toe. Nederlandse ontwikkelingsorganisaties merken daar tot nu toe echter weinig van.

Afgelopen week kwam de diplomatieke relatie tussen Nederland en Indonesië onder zware druk te staan. De Indonesische ambassadeur Habibie beschuldigde Wilders in het Financieele Dagblad van ‘haatzaaierij’ en ‘blaffen.’ Sterker nog, de Indonesische president Yudhoyono zegde zelfs zijn staatsbezoek aan Nederland af, voornamelijk door de belangrijke politieke rol die Wilders hier speelt. Dit incident staat niet op zichzelf. De Duitse Bondskanselier Angela Merkel haalde onlangs fel uit naar Wilders. En ook vanuit Nederland zelf is er kritiek. Zo noemde Bernard Wientjes, voorzitter van ondernemersorganisatie VNO-NCW, Wilders ‘een gevaar voor de Nederlandse economie.’  Dit ondersteunt alleen maar meer de bezorgdheid dat de internationale reputatie van Nederland door Wilders op het spel wordt gezet.

Wakker liggen

Aanleiding genoeg om na te gaan of het werk van Nederlandse ontwikkelingsorganisaties, met partnerorganisaties in islamitische landen, beïnvloed wordt door de antimoslim retoriek van Geert Wilders. Maar Hans Guyt, hoofd projecten bij Terre des Hommes, ‘ligt totaal niet wakker van Wilders.’ Hij krijgt dan ook ‘0,0 procent’ reacties vanuit islamitische landen op Wilders. En Guyt is niet de enige. Ook Jack van Ham, directeur van ICCO, is van mening dat de invloed van Wilders minimaal is. ‘Zolang Wilders in ieder geval niemand op politiek internationaal niveau gaat beledigen, is er niets aan de hand’,  aldus Van Ham.

Toch waarschuwt hij Rutte en Verhagen. Zij moeten oppassen dat de uitspraken van Wilders niet verward worden met landsuitspraken. Van Ham denkt daarom dat Nederland goed moeten oppassen met hoe ze overkomt in het buitenland. Het gaat immers wel om de veiligheid van het land.

Ontwikkelingssamenwerking opheffen

Maken ze zich bij ICCO en Terre des Hommes dan echt geen zorgen? ‘Vooralsnog niet’ zegt Van Ham. ‘Ik maak me er eerder zorgen over dat Wilders roept dat hij ontwikkelingssamenwerking helemaal wil opheffen.’ Momenteel leiden de uitspraken van Wilders in ieder geval nog niet tot veiligheidsproblemen voor medewerkers van ICCO in islamitische landen, weet hij.

Waar Guyt wel wakker van ligt is de verminderde populariteit van het ontwikkelingswerk. Toch dient daarvoor de hand in eigen boezem gestoken te worden, zegt hij. ‘De topsalarissen in de ontwikkelingssector zijn daar een goed voorbeeld van.’ Guyt merkt nog een andere ontwikkeling op. Het wordt ontwikkelingsorganisaties namelijk ook steeds moeilijker gemaakt in de ontwikkelingslanden zelf. Organisaties krijgen in toenemende mate te maken met bureaucratie. Of er wordt onevenredige belasting geheven over het voor ontwikkeling bestemde geld. Sri Lanka, Bangladesh, Brazilië, Guyt ziet het overal gebeuren. ‘Veel lokale overheden zitten niet op ons te wachten. Er worden ons veel restricties opgelegd.’ Het zijn dus deze ontwikkelingen die het ontwikkelingswerk lastiger maken en niet uitspraken van Wilders, is Guyt van mening.

Omdat dit de reacties zijn van slechts twee organisaties, kunnen andere, misschien meer negatieve ervaringen niet worden uitgesloten. Toch leverde een belrondje langs kleinschalige particuliere NGO’s ook niets op. Nederlandse ontwikkelingsorganisaties ondervinden dus geen schade van Wilders’ provocaties. Althans, nu nog niet.