Iedere vrijdagmiddag blikt hoofdredacteur Marc Broere terug op de week. Met vandaag veel aandacht voor de ophef rondom de benoeming van Ben Knapen (de nieuwe bewindspersoon voor Ontwikkelingssamenwerking), de Telegraaf-hetze tegen Hivos en de inspirerende bijeenkomst van Partos Plaza.

Hij is pas gisteren officieel beëdigd als staatssecretaris van Buitenlandse Zaken, maar nu al kun je zeggen dat de benoeming van Ben Knapen voor de meeste ophef heeft gezorgd. Wat werd er afgelopen week zoal gezegd over de man die de komende vier jaar verantwoordelijk is voor het Nederlandse ontwikkelingsbeleid?

Kritische stukken over Knapen

Zowel in Trouw, DeVolkskrant en vooral De Pers verschenen kritische stukken. In het dagblad De Pers gaven oud-collega’s een vernietigend oordeel over de nieuwe bewindspersoon. Ze vinden dat Knapen mede verantwoordelijk was voor de bijna-ondergang van PCM Uitgevers en daarvoor ook nog eens 1,5 miljoen euro toucheerde. ‘Een braaf knikkende jandoedel’, zei Paroolredacteur Lambiek Berends die zich als oud-voorzitter van de ondernemingsraad nog goed weet te herinneren hoe Knapen braaf zat te knikken bij alles wat voorzitter van de raad van bestuur Cees Smaling zei. Smaling was net als Knapen een van de bestuurders die de uitgever van onder meer Trouw, De Volkskrant, AD en NRC Handelsblad verkocht aan de Britse durfinvesteerder APAX. De ondernemingskamer betitelde de koers van het toenmalige PCM-bestuur als wanbeleid.  ‘De rechter heeft geoordeeld dat hij wanbeleid heeft gevoerd. Maar blijkbaar lapt de nieuwe rechtse regering gerechtelijke uitspraken liever aan haar laars’, zegt Joost Ramaer, auteur van het boek De Geldpers.

Knapen vertrok uiteindelijk bij PCM met een vertrekregeling van anderhalf miljoen euro. Een appèl van De Persgroep, de nieuwe eigenaar van PCM, om dit geld terug te storten, vond geen gehoor. De Volkskrant herhaalt deze oproep. ‘Het zou hem een ijzersterke uitgangspositie opleveren als hij straks als bewindsman de Brusselse bureaucratie tot grotere soberheid moet manen of in een wispelturig Afrikaans land tekst en uitleg moet vragen over de besteding van de zwaar bevochten ontwikkelingsgelden’, schrijft de krant.

Hart vasthouden

SP-leider Emile Roemer wil van aankomend premier Rutte en CDA-leider Maxime Verhagen weten waarom zij een omstreden persoon als Ben Knapen hebben benoemd tot staatssecretaris. ‘Het moet een primeur zijn dat iemand bewindspersoon wordt die in een raad van bestuur zat waarvan de koers het predicaat wanbeleid kreeg. Het CDA heeft zo veel andere kandidaten en dan komen Rutte en Verhagen met deze. Ik wil het niet op de man spelen, maar als dit een indicatie is van de kwaliteit en het beleid van het kabinet, houd ik mijn hart vast.”

Roemer vindt dat Knapen zichzelf de vraag moet stellen of hij wel staatssecretaris wil worden. Volgens Roemer zal vooral de onterecht geïncasseerde vertrekbonus van 1,5 miljoen euro Knapen blijven achtervolgen. ‘Bewindspersonen moeten het goede voorbeeld geven en van onbesproken gedrag zijn. Het is een glazen huis. Formeel en juridisch zullen er vast geen beletselen zijn, maar ik hoor van Rutte toch graag waarom voor Knapen is gekozen. Ik zet daar mijn vraagtekens bij.’

Degradatie voor ontwikkelingssamenwerking

Zelf zegt Knapen vanochtend in Trouw dat hij de ophef wel verwacht had. ‘Ik heb er ook uitgebreid met de formateur over gesproken dat hierover vragen zouden komen. Nou, dat is wel uitgekomen.’ Volgens Trouw is de komst van Ben Knapen slecht nieuws voor Ontwikkelingssamenwerking. Het departement moet niet alleen bezuinigen maar is ook zijn minister kwijtgeraakt. Ontwikkelingssamenwerking is gedegradeerd tot een staatssecretariaat op Buitenlandse Zaken. Bovendien zal Knapen deze portefeuille combineren met de voor Nederland ook belangrijke portefeuille van Europese Zaken. Daarom blijft er weinig tijd over voor de Derde Wereld.

‘Inderdaad kun je dit zien als een degradatie voor Ontwikkelingssamenwerking’, beaamt Knapen tegenover Trouw. Maar zo ziet hij het toch zelf liever niet. Omdat hij zijn tijd moet verdelen over Europa en Ontwikkelingssamenwerking zal hij ‘scherpe keuzes’ gaan maken en inderdaad minder vaak naar arme landen afreizen als zijn voorgangers, zo vertelde hij.

Ophef over Hivos-campagne.

En dan was er ophef in De Telegraaf over een campagne van Hivos. Volgens de krant van Wakker Nederland zou Hivos via gesubsidieerde radiospotjes en advertenties suggereren dat ons auto- en douchegebruik oorzaak is van natuurrampen zoals bijvoorbeeld de overstromingen in Pakistan. De spotjes en advertenties staan in landelijke dagbladen en andere media. De PVV eist duidelijkheid over de –in de woorden van de Telegraaf, ‘door de overheid gesubsidieerde milieucampagne tegen automobilisten.’

PVV-kamerlid De Mos zegt in datzelfde artikel: ‘Het is een ongefundeerde smaadcampagne tegen de Nederlandse automobilist en daarom moet demissionair minister Verhagen (toen nog net minister, red) subsidiegeld terughalen bij de ontwikkelingsorganisatie.’

Hivos bevindt zich nu in goed gezelschap want ook organisaties als SNV en NCDO weten hoe het is om een ‘Telegraaf-hetze’ over zich heen te krijgen. Na de mijns inziens terechte ophef over het salaris van SNV-directeur Dirk Elsen is dit nu de tweede keer in korte tijd dat een ontwikkelingsorganisatie onder vuur ligt. En dit keer om een tamelijk onzinnige reden.

We zullen de komende weken gaan zien of dit type berichtgeving een trend gaat worden.

Partos Plaza

Een stuk vrolijker werd ik gisteren van Partos Plaza. Op deze site heeft u er al over kunnen lezen. De discussies waren prikkelend en de ontwikkelingssector heeft nog voldoende innovatief vermogen. Wel opvallend was de uitspraak van Gemma Crijns (niet de minste) tijdens het slotdebat. Ze merkte dat er van alles gaande is in de sector maar dat het de grote medefinancieringsorganisaties zijn die de vernieuwing vaak tegenhouden. Hoe gaan we deze grote organisaties zover krijgen dat ze naast al het goede werk dat ze toen toch ook echt boven hun eigen institutionele belangen gaan heenkijken? Maar misschien lost deze discussie zich vanzelf wel op. Want als het aan dit kabinet ligt zullen die institutionele belangen snel worden teruggebracht en gaan er scherpe keuzes worden gemaakt. Ik ben erg benieuwd hoe die keuzes voor de particuliere ontwikkelingssamenwerking zullen uitpakken.