Kennis en verandering zijn de belangrijkste ingrediënten van de internationale Hivos Kennisconferentie die in Den Haag wordt gehouden. Maar over welke soorten kennis hebben we het hier? En welke kennis is eigenlijk nodig om verandering te kunnen bewerkstelligen? Vice Versa ging op zoek naar antwoorden op dag twee van de conferentie.

Op het podium worden Gina Vargas van het centrum voor Peruaanse vrouwen ‘Flora Tristan, en Yulia Poskakukhina, een ex-trainee van EuropeAid, gevraagd plaats te nemen. Zij worden deze ochtend aan de tand gevoeld door Kees Biekart van ISS en Josine Stremmelaar van Hivos.  Gina wordt als eerste gevraagd naar de verschillende soorten kennis. Zij vindt het belangrijk dat de zaal beseft dat kennis niet universeel is. Ieder land heeft immers een eigen cultuur en daarmee een andere manier van begrijpen. Kennis is bovendien niet per definitie gebonden aan de academische wereld. Dit in tegenstelling tot wat men misschien in eerste instantie zou denken. Sterker nog, veel van de kennis is juist sociaal, vindt Gina. Om dit standpunt te illustreren noemt ze de feministische beweging. Feminisme is namelijk op de straat geboren en niet in de academische kringen.

Welke soorten kennis kan sociale verandering teweeg brengen? Bij deze tweede sleutelvraag wordt de zaal uitgedaagd. Groepjes van vier personen krijgen een aantal minuten om antwoorden te vinden. Verschillende suggesties komen naar voren. Zo kan kennis van het juridische systeem leiden tot sociale verandering. Of juist kennis van relevante technologieën. Anderen zijn sceptischer. Juist omdat er zo weinig onderlinge banden tussen de ontwikkelingssector en de sociale beweging zitten. De mening onder deze groepjes is dan ook dat de ontwikkelingssector nooit zal veranderen als de burgers in het noorden niet worden betrokken. Mensen in het noorden moeten bewust gemaakt worden van waar hun voedsel en kleding vandaan komt. Pas dan kan er sociale verandering komen.

Interculturele betekenis

Welke kennis nodig is om verandering teweeg te kunnen brengen is de laatste sleutelvraag deze ochtend. Yulia stelt dat ontwikkeling vooral van binnenuit moet komen. Een ontwikkelingsorganisatie kan alleen dienen als een katalysator. Dit is natuurlijk iets wat we al langer weten en waar de donors ook al mee bezig zijn. Yulia heeft vooral commentaar op de politiek rondom kennis. Deze zou transparant moeten zijn. Ook zij noemt het belang van ingelichte mensen in het noorden. Het is belangrijk dat zij kennis doorkrijgen van ontwikkelingsorganisaties. Gina oppert daarnaast voor een interculturele betekenis van kennis. Zij gaat ver door te stellen dat ze steeds meer tegen het concept van ontwikkeling is: ‘Ik wil geen hulp, ik wil solidariteit.’

Voor antwoorden is het vandaag nog te vroeg. Wel wordt stapje bij beetje meer duidelijk.  Het is niet erg dat er wrijving is tussen kennis en verandering. Het is juist belangrijk, want hierdoor ontstaat creativiteit. Maar bovenal dient de discussie voortgezet te worden over hoe kennis verandering teweeg kan brengen. Of zoals Biekart afsluit: ‘Continue buzzing.’