Op zeventien september wordt de eerste Briljante Mislukking Award voor leermomenten in ontwikkelingssamenwerking uitgereikt op het 1%EVENT. Mede-Initiatiefnemer Bas Ruyssenaars spreekt van een goede start met inzendingen van het MinBuza, een MFO, kleinere NGO’s en PI’s. Tegelijk ontbreken er nog steeds veel grote organisaties. Willen zij hun fouten wel openlijk bespreken?

Op 1 september verstreek de inzendingtermijn voor de Briljante Mislukking 2010. Hierbij worden ontwikkelingsorganisaties gevraagd om hun leermomenten publiekelijk te delen en zo mee te dingen voor De Briljante Mislukking Award. ‘Een briljante mislukking is niets anders dan een goed bedoelde poging die anders is gelopen dan gepland’, licht Bas Ruyssenaars van het Instituut voor Briljante Mislukkingen (IvbM) toe. Het gaat het IvbM en mede-initiatiefnemer Spark er bij de prijs vooral om transparantie, innovatie en lerend vermogen bij ontwikkelingsorganisaties te vergroten.  ‘Er wordt al veel gereflecteerd maar nu gaat het meer om het delen van het verhaal en de vertaling van ervaringen van betrokkenen naar leermomenten. De titel waaruit blijkt dat het een “mislukking” betreft alsmede dat het “briljant” moet zijn is daarbij een dubbele uitdaging’. De jury zal de ingestuurde cases dan ook zowel beoordelen op de reikwijdte van het leerproject als de intentie en de vereiste hoeveelheid lef om het project naar buiten te brengen. Nu de inzendingtermijn is verlopen, is het tijd om polshoogte te nemen van de ingediende Briljante Mislukkingen van 2010. ‘Het bespreekbaar maken van leermomenten in de ontwikkelingssamenwerking is een positief verhaal. Elke sector krijgt te maken met de complexiteit waarin we leven … Toch zijn we bang om fouten te maken en dat terwijl fouten maken onlosmakelijk is verbonden met ontwikkeling en vernieuwing’ zo zegt Ruyssenaars.

Desondanks zijn er 12 Briljante Mislukkingen ingediend door Oxfam Novib, Karuna Foundation, Vredeseilanden, Text to Change, Dirk van der Velden (PI), ETC International, Vista Project, OCEP, PSO, MinBuza, Spark en de 1%CLUB. Allen hebben hun Briljante Mislukking omschreven naar de vier elementen van intentie, aanpak, resultaat en het leermoment. ‘De zichtbare dwarsdoorsnede van de ontwikkelingssector maakt het uiterst interessant’, aldus Bas Ruyssenaars. ‘Ontwikkelingsprojecten zijn evolutionair, daarbij heeft complexiteit een organisch verloop. Leermomenten kunnen zodoende ontstaan wanneer projecten onverwachts een ander effect hebben gehad dan de bedoelde intentie. Het kan ook gaan om voorschrijdend inzicht, waarbij de doelen zijn bijgesteld gedurende de uitvoering van het project en ook onverwachte neveneffecten van projecten kunnen worden besproken. De inzending van Oxfam Novib over de bouw van een jongerencentrum met trainingsfaciliteiten in Rwanda is een voorbeeld van een projectoverstijgend leermoment. Oxfam leerde om bij dit soort kleine projecten geen getraptheid van projectfasen meer toe te passen. Beter is het om alleen het eerste deel te realiseren en als dit staat een nieuw project te maken’.

Toch zijn er ook prominente organisaties afwezig. Vraag is wat hen weerhield om een waardevol leermoment met andere spelers in ontwikkelingssamenwerking te delen. Zo is het ICCO niet gelukt een case in te sturen ondanks dat  de organisatie het initiatief actief ondersteunt en een warm hart toe draagt. Daarnaast zijn ook Cordaid, HIVOS en vele anderen niet vertegenwoordigd. Ruyssenaars: ‘Er zijn verschillende redenen te bedenken waarom organisaties geen leermoment hebben ingezonden. Zo is er koudwatervrees om zogeheten mislukkingen publiekelijk bespreekbaar te maken. Alles is dan ineens openbaar en er lijkt de angst te zijn dat het wel eens een eigen leven zou kunnen gaan leiden. Je moet daarbij ook het vermogen hebben om met een andere bril naar je project te kijken en hierbij uit die dagelijkse modus kunnen stappen. Tevens is iedereen druk in de weer met de MFS2 aanvraag. Dit zorgt voor veel stress en tijdsdruk. Voor de Briljante Mislukking 2010 geldt dat, ondanks dat het indienen van een case slechts 200 woorden verdeeld over vier onderdelen betreft, veel organisaties het dit jaar helaas nog te druk hebben gehad. Het indienen van een “Briljante Mislukking”roept ook spanning op. Gevolg hiervan is dat het concept wellicht langer nodig heeft om te landen maar wel zal blijven hangen. Veel ontbrekende organisaties hebben overigens toegezegd volgend jaar wel in te zenden. Belangrijk is om onze positieve insteek te benadrukken. Wij willen als IvbM constructief meewerken en meedenken over verandering in de OS sector. Samenwerken vanuit vertrouwen, in plaats van gezien worden als een bedreiging, is daarbij een eerste vereiste.’

Omstreeks 7 september zal de jury de 3 nominaties bekend maken die meedingen voor de jury- en publieksprijs. Op het 1%EVENT, 17 september 2010, zullen zowel de winnaar van de juryprijs (een leertraject bij PSO) als de winnaar van de publieksprijs (een CoCreation traject van 1%CLUB) bekend gemaakt worden. PSO, MinBuza, Spark en 1%CLUB zullen hierbij niet meedingen in de competitie vanwege hun aandeel in de sponsoring en organisatie van De Briljante Mislukking 2010.