Naar aanleiding van het artikel ‘Drinkwaterprojecten leiden tot meer kinderondervoeding’ van Wiet Janssen, vandaag de reactie van Sjef Ernes, directeur van Aqua for All. Ernes: ‘De conclusie van Jansen klopt niet. Gewoon, niet. ’

De wereld op zijn kop. Op zichzelf een aantrekkelijke gedachte. Wiet Janssen, een zeer gerespecteerd onderzoeker, dwingt met zijn stelling: “drinkwaterprojecten leiden tot meer kinderondervoeding” ons in ieder geval om eens “om te denken”. Zijn stelling lijkt haast vloeken in de kerk, tart de gevestigde orde, stelt vragen die tot nu toe antwoorden leken. Dat omdenken hebben we nodig. Laat de feiten nog maar eens de revue passeren en herijk je visie. To be silenced for ever when appears you are wrong.

Het is door vele wetenschappers aangetoond (maar daarmee nog geen voldongen feit) dat in Nederland en in vele andere landen een adequate drinkwatervoorziening en een deugdelijke sanitatie van de directe leefomgeving heeft geleid tot de grootste stap vooruit in onze gezondheidssituatie. Een grotere impact dan bij voorbeeld de ontdekking van penicilline!

Die lijn doortrekkend is het dan ook niet voor niets dat in vele ontwikkelingsprogramma’s veel aandacht wordt gegeven aan toegang tot veilig drinkwater en adequate toiletvoorzieningen. Dan hebben we het ook over efficiëntie, dus niet waterflushed toilets, geen verspilling van biogas uit excreta,  geen wegspoelen van nutriënten, maar dit terzijde.

Uit het meest recente GLAAS rapport van Unicef en WHO blijkt overduidelijk dat investeren in gezond drinkwater in de huishoudens leidt tot een enorm rendement: 1$ investering levert 5 tot 32$ op aan (economisch) benefit. Daarom werken Aqua for All en tientallen door Aqua for All bijeengebrachte en gestimuleerde bedrijven, NGO’s en instellingen aan water&sanitatie projecten voor de allerarmsten. Want een investering in veilig drinkwater en hygiënische toiletten helpt vrouwen aan een betere gezondheid, laat meisjes naar school gaan, voorkomt verloren arbeidsuren aan dokters en ziekbed, verlengt de levensverwachting van een productieve bevolkingsgroep. Dit alles nog los van werkgelegenheid en arbeidsvreugde i.p.v. pijn en zorg en vermeden kosten in gezondheidszorg.

Wiet Janssen bestrijdt deze redenering niet. Hij signaleert alleen een mogelijk, en naar mijn mening tijdelijk, effect dat kan optreden: moeders worden gezonder, minder kraambedsterfte, dus meer kinderen en tegelijkertijd  minder kindersterfte. Met kinderondervoeding als gevolg, tenminste, als er niet ook meer voedsel beschikbaar komt (en meer huizen, meer energie, meer kleren, meer schoolboeken, meer voorzieningen, meer.. meer…). Want : als het waar is dat er meer kinderen komen door (economische) vooruitgang en andere sectoren volgen niet de gestegen behoefte, ja , dan heeft Wiet Janssen (een beetje) gelijk.

Vastgesteld feit is dat vooruitgang en welvaart leiden tot minder bevolkingsgroei. Mede dankzij drinkwatervoorzieningen, mede dankzij een verbeterde gezondheidszorg. Dat staat haaks op wat Janssen beweert. Waar zit de crux? Niet in het feit dat er geen geld is voor voedsel, want ook economisch gaat moeder de vrouw erop vooruit met een verbeterde watervoorziening. Een goede waterverwerking en sanitatie leidt ook tot terugwinning van nutrienten uit poep&pies en onze projecten laten zien dat dat gunstig is voor de lokale en stedelijke landbouw en dat dat meer producten op de markt brengt.

Weet u wat ik denk? De conclusie van Janssen klopt niet. Gewoon, niet. Dat kan wanneer je zaken uit hun verband haalt en buiten de context presenteert. Zoiets als ‘sinds er meer treinen rijden, zijn er meer gevallen van zelfdoding’. Laat de feiten spreken. Ik zal Wiet Janssen een jaarverslag sturen van Aqua for All.

Sjef Ernes

Aqua for All