ICCO moet op zoek naar een nieuwe directeur. Jack van Ham heeft een dag na de bekendmaking van de eerste ronde van MFS-II, aangekondigd de organisatie per 1 januari 2011 te gaan verlaten. Hij heeft ICCO de afgelopen jaren een metamorfose doen ondergaan.

De 59-jarige Van Ham trad in 2000 aan bij ICCO als algemeen directeur. Onder zijn leiding sloeg de protestantse ontwikkelingsorganisatie een nieuw pad in. Allereerst werd het aantal landen waarin ICCO werkt van 82 teruggebracht tot 50. Vervolgens is een ambitieus proces van vernieuwing in gang gezet, waarbij ICCO de verantwoordelijkheid voor strategie en beleid meer deelt met maatschappelijk betrokkenen in ontwikkelingslanden. ICCO heeft hiervoor bestuursorganen benoemd in acht regio’s, waar ook het uitvoerende werk dat tot voor kort in Utrecht gebeurde, steeds meer zal plaatsvinden.

In een persbericht stelt Van Ham dat hij risico’s heeft durven nemen. ‘Deze veranderingen waren noodzakelijk. Wil ontwikkelingswerk betekenis hebben, dan moeten we bereid zijn om naar gerechtvaardigde wensen te luisteren, zowel van ontwikkelingslanden als in westerse landen.’

Niet onomstreden

Toch is de decentralisatie binnen het ICCO personeel zeker niet onomstreden. Er is weerstand tegen geweest omdat mensen hun veelal vertrouwde banen kwijtraakten. Dat werd soms op ludieke wijze verwoord tijdens het vermaarde ‘ICCO-cabaret’ maar soms ook op bittere toon.

In hetzelfde persbericht stelt Van Ham dan ook, met gevoel voor understatement, dat het soms turbulente en enerverende tijden waren. ‘Dat is onvermijdelijk binnen een organisatie die werkt aan armoedebestrijding. Voor een rechtvaardiger en duurzamere wereld zijn ontwikkelingsorganisaties bij uitstek geschikt als tegenkracht en vernieuwing. Daarvoor is lef en daadkracht nodig. Dat heb ik tien jaar met veel inzet gedaan, maar na meer dan veertig jaar meer dan full time inzet, is het tijd voor iets anders.’

Behalve zijn leiderschap van ICCO zat Van Ham in diverse internationale netwerken voor ontwikkelingssamenwerking, was medeoprichter van de brancheorganisatie Partos en was bij ICCO de aanjager van nauwere samenwerking met het bedrijfsleven. Samenwerking met onder meer Kerk in Actie leidde in 2006 tot de oprichting van de ICCO-alliantie. ICCO gaat de komende maanden op zoek naar een opvolger van Van Ham.

In de nieuwe Vice Versa, die op dinsdag 5 april verschijnt, staat een openhartig dubbelinterview met Jack van Ham en Cordaid-voorman René Grotenhuis. Ze gaan onder andere in op nieuwe vormen van ontwikkelingssamenwerking en op de relatie tussen ontwikkelingsorganisaties en de overheid. Van Ham roept in dit interview op om weer vaker het conflict te zoeken met de minister voor Ontwikkelingssamenwerking.